ABS Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır?
ABS Fren Sistemi Nedir?
Bu yazımızda ABS (fren sistemi) kavramını açıklayacağız. ABS fren sistemi, arabalarda kısaca ani frenleme yaptığınızda aracınızın tekerlerinin kilitlenmesini önleyerek güvenli bir şekilde durmanızı sağlayan bir sistemdir. ABS kelimesi ise İngilizce “Antilock Braking System” kelimelerinin baş harflerinden gelir. Türkçe olarakta, “Kilitlemeyi Önleyen Fren Sistemi” olarak çevrilebilir.
Kaygan zeminlerde sürücü aniden frene bastığı zaman araç kayar. Çünkü aniden frenlere basılması, frenleri devreye sokar ve tekerlekler kilitlenerek kaymasına neden olur. Araç hareketine devam etmekle kalmaz, istikamet dengesi ve direksiyon hakimiyeti de kaybolur. Böyle bir durumda aracın frenleri devamlı değil, ara ara pompalayarak aracın dengesini korunabilir ve böylece direksiyon hakimiyeti kaybedilmez. Lakin bu durum bir sorunu da beraberinde getirir. Durma mesafeniz artar. İşte bu sorunları engellemek için ABS sistemi ortaya çıkmıştır.
Önerilen Yazı: Otomatik Vites Nedir? Nasıl Çalışır?
ABS Sistemi basit olarak 3 kısımdan oluşur;
Teker hız algılayıcıları: Tekerlerin üzerinde bulunan ve tekerlerin dönüş hızını algılayan parçalardır.
ABS hidroliği: Fren pompasından gelen hidrolik borular bu parçaya bağlıdır. Fren pedalına sürücünün ne kadar kuvvetle bastığını da ölçmeye yararlar. Aynı zamanda bu parçanın içindeki valflar her bir tekere giden fren basıncı miktarını ayrı ayrı kontrol edebilir.
Elektronik kontrol ünitesi (ECU): ABS hidroliğinin bir parçasıdır. Teker hızlarını, fren basınçlarını analiz ederek ABS’yi devreye sokar ve çıkarır.
ABS Nasıl Çalışır?
ABS’nin devreye girmesi için tekerlerin herhangi birinde frenleme esnasında durma eğilimi olmalıdır. Örneğin yolda giderken karşınıza bir şey çıktı ve siz ani bir şekilde fren yaptınız. Fakat arabanızın sol ön tekeri yol üstündeki ıslak kısma denk geldi. Bu durumda sol ön teker diğer tekerlere göre daha çabuk kilitlenecek ve kaymaya başlayacaktır. Bu durumda sol ön tekerde bulunan hız algılayıcısı tekerin hızının düştüğünü ve durma eğilimi göstermeye başladığını ECU’ya (elektronik kontrol ünitesi) bildirir. Bu sırada fren pedalına uygulanan basınç miktarı da ECU tarafından bilinmektedir.
Önerilen Yazı: Hibrit Araba Nedir? Nasıl Çalışır? Özellikleri Nelerdir?
ECU hemen sol ön tekerin kilitlenmesini engellemek ister ve fren basıncını o teker üstünde azaltmak için ABS hidroliğini devreye sokar ve anında devreden çıkarır. Sol ön teker yine kilitlenme eğilimi gösterince ABS hidroliği yeniden devreye girer ve devreden çıkar. Bu işlem saniyede yaklaşık 16 defa tekrarlanır ve siz fren pedalında bir titreşim hissedersiniz. Bu titreşim arabanızı güvenli bir duruma getirinceye kadar devam eder. Yukarda örneğini verdiğimiz durumlar gibi tekerlerin kilitlenmesini gerektiren her fren uygulamasında ABS devreye girmektedir. ABS’nin size en büyük avantajı ise bu ani frenlemeler esnasında aracınızı istediğiniz gibi sağa sola yönlendirebilmenizdir.
ABS Ne İşe Yarar?
ABS yukarıda da açıkladığımız gibi kuvvetli frenleme sırasında tekerleklerin kilitlenmesini önlemektir. Yani, tekerlekler kaymaya başlamaksızın kilitleme sırasına kadar frenlenmelidir. Bu husus otoyolların tüm özelliklerinde (kuru, buz kayganlığı) sağlanmalıdır. ABS kumanda ünitesi, tekerlek hız sensörlerinden aldığı bilgileri değerlendirerek bloke olan tekerleğin hidrolik basıncını azaltmak veya çoğaltmak suretiyle frenleme esnasında tekerleklerin bloke olmasını önler.
ABS Fren Sisteminin Avantajları Nelerdir?
ABS fren sisteminin avantajı her türlü frenleme koşulu altında aracın; stabilizesini ve direksiyon hakimiyetini kaybetmeden optimum şekilde frenlenmesini sağlamaktır. Optimum şekilde frenlemenin anlamı, maksimum yol tutuşunu elde ederek frenleme mesafesini optimize etmek yani en uygun mesafeye getirmektir. Acil durumlarda fren yapmak gerektiğinde sürücü, önüne çıkan bir engelden kaçabilmelidir. Virajlarda hakimiyeti kaybetmemeli, tekerleklerin yol tutuş seviyeleri farklı olsa bile direksiyon hakimiyetini kaybetmemelidir. Fren mesafesinin azaltılmasının yanı sıra, ABS fren sisteminin en önemli avantajı, acil frenlemeler esnasında direksiyon hakimiyetinin kaybedilmemesidir.
