Ali Kuşçu Kimdir?

15. yüzyılda yaşamış olduğu bilinen Ali Kuşçu, Semerkand civarında yetişmiş bilim insanıdır. Timur ve Osmanlı Devletleri himayelerinde çalışmalarını sürdürmüş olup Timur İmparatoru olan Uluğ Bey’in kuşlarının bakımlarıyla ilgilendirdi. Bundan dolayı ailesinin aldığı “Kuşçu” ismine sahip olurken küçük yaşlardan itibaren matematik hocalarından aldığı derslerde ilgisini bir hayli çekmişti.

Özellikle Astronomi eksenli çalışmalar yapmaya başlayan Ali Kuşçu, Kirman’da yaşadığı dönemlerden itibaren eserler yazmaya başladı. Bursalı Kadızade Rumi başta olmak üzere Gıyaseddin Cemşid ve Muinudin Kaşi gibi devrin ileri gelen bilim insanlarından aldığı derslerin hayatındaki önemi de kuşkusuz çok büyüktür. Ortaya koyduğu ilmi çalışmalarıyla kısa zamanda adından söz ettirirken Timur Devleti Hükümdarı olan Uluğ Bey’in yardımcılığına kadar yükselmeyi de başarmıştır.

Önerilen Yazı » Cahit Arf Kimdir? Hayatı, Eserleri

Ali Kuşçu, Kirman’da kaleme aldığı “Şerh’i Tecrid” isimli eseriyle dikkatleri üzerine çekmiştir. Astronomi çalışmalarının önemli bir noktaya ulaşmasından dolayı Devlet Rasathanesi Müdürü olarak göreve başlamıştır. Günümüzde gözlemevi olarak da adlandırılan bu kurumda çok daha önemli çalışmaları yapmasının önü de açılmıştır. İlerleyen yıllarda Osmanlı Devleti Hükümdarı olan Fatih Sultan Mehmet tarafından yapılan teklifle çalışmalarını İstanbul’a taşımıştır. Ayasofya Medresesi’nde müderris olarak göreve başlarken aynı zamanda Fatih Külliyesi ders programları da Ali Kuşçu tarafından belirli metotlara uygun bir şekilde ortaya konmuştur.

Ali Kuşçu Çalışmaları

Astronomi alanında ortaya koyduğu en önemli çalışmaların başında Risale’i Fi’l Hey’e gelmektedir. Bu çalışması Arapça olarak da çevrilirken gezegenlerin nasıl olduklarına dair ayrıntılı bilgiler paylaşmıştır. Buna ilave olarak da her gezegenin nasıl hareket ettikleri üzerine birtakım verilerde eserinde yer almaktadır. İkinci ünitesinin başında ise dünyanın şekli üzerine birtakım çıkarımlar vardır. Yedi farklı bölüm olarak kategorilere ayrılan iklimler hakkında da bilgiler paylaşmıştır.

Önerilen Yazı » Ada Lovelace Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Fatih Sultan Mehmed’e takdim edilen eserinde aynı zamanda dünyanın diğer gezegenlere olan uzaklıkları da belirtilmektedir. Bunlarla ilgili yapılmış tüm çalışmaları ve formüllerin var olması da etkileyicidir. Daha sonraki yıllarda teknolojik gelişmelere bağlı olarak yapılan çalışmalarla Ali Kuşçu’nun eserlerinde ortaya koyduğu bilgilerin doğru olduğu da anlaşılmaktadır. Gerek Fatih Sultan Mehmet gerek Uluğ Bey için hazırlanan astronomi özelindeki çalışmaları bugün için bile geçerliliği korumaktadır.

Ali Kuşçu Eserleri

Risale’i fi’l Hey’e ile birlikte astronomi konulu olan bir diğer çalışması ise Şerh-i Tici Uluğ Bey olmaktadır. Ayrıca Cebir hesaplamaları ve matematik konulu olan Risale fi’l Muhammediye isimli eseri de günümüze kadar gelmiştir. Et-Tezkire fi Alati’r-Ruhaniyye, El- Unkudu’z Zevahir fi Nazmi’l Cevahir ise Sarf İlmi alanlarındadır.

Günümüz Türkçesi çevrimiyle Mücevherlerin Dizilmesinde Görülen Salkım olarak adlandırılan Unkud-üz Zevahir fi Man-ül-Cevahir isimli eseri de Ali Kuşçu tarafından titiz bir çalışma sonucunda kaleme alınmıştır. Genel itibariyle dünya hareketleri, gezegenler ve yeryüzü şekillerinin yanı sıra cebir hesaplamalarında da çeşitli formülleri bulmasıyla bilinen Ali Kuşçu, ilmi anlamda ortaya koyduğu eserlerinde günümüze de ışık tutmaktadır.