Benzinli Motorların Çalışma Sistemi

Arabalardan önce atlarla veya yaya olarak insanlar bir yerden bir yere hareket etmişler. Sonra ise bilim insanları ve girişimciler arabaları üreterek, insanlığa büyük kolaylık sağlamış. Tabi arabaları bulmak işin kolay kısmı olarak görülmüş. Asıl önemli olan Nikolaus August Otto gibi bilim adamlarının motorları bulması ve onlar üzerinde çalışmalar yapması olmuş. Çoğu otomobilde kullanılan benzinli motorları bu yazımızda ele alarak, benzinin arabalarımızı nasıl yürüttüğünü kısaca işleyeceğiz.

İçten ve Dıştan Yanmalı Motorlar Nedir?

Otomobillerin genel olarak motorları içten yanmalı denilen motorlardır. İçten yanmalı motorlar var ise dıştan yanmalı motorlarda olmalı diye düşünebiliriz. Bu sebeple içten yanmalı motorlardan önce dıştan yanmalı motor nedir onu kısaca açıklayalım.

İçten yanmalı motorlar icat edilmeden önce buhar makineleri vardı. Sanayinin ve ulaşımın pek çok yerinde bu makineler kullanıyordu. Mesela, pek çoğunuz filmlerde görmüştür buharlı lokomotifleri ve buharlı gemileri. Bu buharlı makinelerin çalışması için sudan elde edilen buhara ihtiyaç duyuluyordu. Suyu buhara dönüştürmek içinse odun, kömür veya petrol gibi yakıtlar kullanılıyordu. Yakıt motorun dışında bulunan başka bir ortamda yanıyordu. Bu yüzden buhar makinelerine dıştan yanmalı motorlar denmektedir.

Önerilen Yazı: Debriyaj Nedir? Nasıl Çalışır?

Şimdi gelelim içten yanmalı motorlara; Bu tip motorlarda kullanılan yakıt (genellikle benzin ve mazot) motor içinde yanma evrimini gerçekleştirmektedir. Bu yüzden bu tip motorlara içten yanmalı motorlar denir. Yakıtın yanması patlama şeklinde olduğu için aynı zamanda patlamalı motorlarda denmektedir. İster içten yanmalı, ister dıştan yanmalı olsun her iki motorda yakıt kullanılır ve bu yakıtın yanmasıyla ortaya çıkan enerji harekete dönüştürülür. Şimdi de benzinli motorlar nasıl çalışır ona bakalım.

Benzinli Motorlar Nasıl Çalışır?

Benzinli motorlarda kullanılan yakıt benzindir. Fakat benzin motorun içindeki silindire sıvı halde ve yalnız olarak girmez. Karbüratör sayesinde havayla karışan benzin buharlaşarak silindirin içine girer. Benzinin havayla karıştırılması sonucunda bir yanma olur. Bildiğiniz gibi havasız daha doğrusu oksijensiz bir ortamda yanma gerçekleşemez.

Önerilen Yazı: Rot ve Balans Ayarı Nedir? Ne İşe Yarar?

Yakıt hava karışımının silindirin içinde bir kıvılcımla yanmasıyla ufak bir patlama olur. Bu patlamanın yarattığı basınç, piston tarafından hareket enerjisine dönüştürülür. Yukarıdaki animasyona göz atarak, yazımızı okumaya devam ederseniz daha anlaşılır olacaktır.

Yukarıdaki animasyonu incelersiniz, pistonun iki kez aşağı inmesi ve iki kez yukarı çıkması ile motorun bir çevrimini tamamladığını görürsünüz. Motorun bir çevrimi zaman dediğimiz birbirini izleyen dört evreden geçerek oluşur: Emme, sıkıştırma, yanma ve egzoz zamanları. Şimdi bu dört zamanı daha ayrıntılı olarak inceleyelim.

1) Emme zamanı: Karbüratörden gelen benzin ve hava karışımı, emme sübabının açılmasıyla silindirin içine dolar. Bu sırada piston aşağı doğru inmektedir.

2) Sıkıştırma zamanı: Emme ve egzoz sübaplarının her ikisi kapalı durumdadır ve piston yukarı doğru çıkar. Bu sayede benzin ve hava karışımı sıkıştırılır ve hacmi küçülür. Bu hacim küçülmesi aynı zamanda karışımın ısınmasına sebep olur.

3) Yanma zamanı: Sıkışan ve ısınan yakıt karışımı, bujiden çıkan bir kıvılcımla yanar. Yanma ufak bir patlama şeklindedir. Patlamayla genişleyen karışım pistonu aşağı doğru iter. Motorun güç üretme zamanı burasıdır.

4) Egzoz zamanı: Patlamayla aşağı inen piston, bu aşamada yukarı doğru hareket etmeye başlar. Yanmış gazların dışarı atılması zamanıdır artık. Piston yukarı çıkarken egzoz sübabıda açılır. Bu sayede yanmış gazlar dışarı atılır. Bundan sonra motor yeni bir çevrime başlar.

Silindir Sayısı ve Hareket Kavramı

İçten yanmalı, dört zamanlı bir motordaki silindir sayısı 1’den 16’ya kadar çeşitlilik gösterebilir. Genelde otomobillerde kullanılan motorlar 4 silindirlidirler. Silindirlerin içindeki pistonların her biri aynı krank miline farklı noktalarda bağlanmışlardır. Tüm silindirlerin ortak çalışması sonucunda krank mili dönmekte ve hareketi sağlamaktadır.

Silindirlerin yerleşim durumlarına göre motorların tipi değişiklik gösterir. Genelde otomobillerde kullanılan düz motorlarda, silindirler aynı hizaya yerleştirilmişlerdir. V-6 bir motorda ise 6 adet silindir, 3’ü sağda 3’ü solda olmak üzere V biçiminde yerleştirilmişlerdir.