Foto Transistör Nedir?

Foto transistörler teknik olarak, üzerine ışık düştüğünde kolektör-emiter uçları arasındaki direnç değeri azalan elemanlardır. Genellikle bir yükün ışık ile kontrol edilmesinde anahtarlama elemanı olarak kullanılır. Foto transistorler normal transistorler gibi PNP veya NPN olarak üretilebilirler. Fototransistörler, beyz ucuna ışık düştüğünde C-E arasından akım geçişini sağlayan elemanlardır. Fotodiyotlardan farklı olarak ışıkla üretilen akımı yükseltme yaparlar. Bu özellikleri sayesinde fotodiyotlardan çok üstündürler.

Foto Transistörün Yapısı Nasıldır?

Fototransistörler iki ya da üç bacaklı olarak üretilir. Üç bacaklı olan modellerde mercek boyanacak olursa eleman normal transistör hâline geçer. Mercek boyanmaz ve beyz ucu da devreye bağlanacak olursa beyze iki etki söz konusu olacağından C-E arasından geçen akımın miktarındaki değişme daha fazla olur. İki bacaklı fototransistörlerde (kullanım kolaylığı bakımından) beyz ucu dışarıya çıkarılmaz.

Önerilen Yazı » Transistör Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır?

Foto transistorlerin yapısı alt taraftaki şekilde görülmektedir. Üç yarı iletkenin birleşiminden oluşan fototransistörlerin C-B uçları arasına bağlanmış olan fotodiyoda ışık enerjisi (foton) gelebilmesi için beyz ucunun bulunduğu kısma mercek şeklinde cam yerleştirilmiştir. Foto transistorlerin p-n jonksiyonlarının arasına bir mercek yardımı ile ışık odaklanır ve bu sayede oluşan serbest elektronlar ile transistorün tetiklenmesi sağlanır.

Foto transistorlerin yapımında ışığa karşı duyarlılığı artırmak amacı ile Galyum Arsenid gibi ışığa duyarlı maddeler kullanılır. Foto transistorlerin beyz ile kollektör uçları aslında bir foto diyottan oluşmaktadır. Bazı foto transistorlerde beyz uçları kullanılmasa da bir ayak olarak çıkartılmıştır.

Foto transistörlerde üzerine düşen ışık sayesinde beyz ile kollektör arasında bulunan foto diyot iletime geçer ve bunun sonucu olarak kolektör-emiter arasındaki direnç azalır ve böylece transistör iletime geçer. Ancak iletimi sağlayan akım çok küçük olduğu için birçok yükü süremez. Bundan dolayı doğrudan yükü sürmek yerine yükü süren bir transistorü tetiklemek için kullanılırlar.

Önerilen Yazı » Foto Diyot Nedir? Nasıl Çalışır? Ne İşe Yarar?

Foto Transistör Kullanım Alanları

Fotodiyotların üzerinden geçirebildiği akım mikroamper (mA) düzeyindedir. Fototransistörler ise miliamper düzeyinde bir akım geçişini mümkün kılarlar. Akımın büyük olması başka bir devreyi çalıştırmada (sürmede) kolaylık sağlar. Bu elemanlar, TV, video, müzik seti, klima gibi cihazların uzaktan kumanda devrelerinde, gün ışığına duyarlı olarak çeşitli aygıtların ve alarm sistemlerinin çalıştırılmasında vb. kullanılmaktadır.

Foto Transistör Sağlamlık Kontrolü

Avometre ile kontrolü standart transistorlerle aynıdır. Beyz ile kolektör arasındaki foto diyotun sağlamlık kontrolü foto diyot konusunda anlatıldığı gibi yapılmalıdır.

Foto Diyot ile Foto Transistör Arasındaki Fark Nedir?

Foto diyot ile ilgili yazımızda da belirttiğimiz gibi fotodiyot devreye ters bağlanır. Ve tek yönlü akım geçirmektir. Işık düşünce çalışmaya başlar. Fototransistör ise iki bacaklıdır. Burada olması gereken üçüncü bacak ise beyz bacağıdır. Onu da üstüne düşürülen ışık şiddetine göre tetikleme yapmak için kullanılır. Fototransistörün amacı aynı zamanda gelen ışık şiddetinin oluşturduğu akımı yükseltip vermektir.