Şarj Aleti Prizdeyken Elektrik Tüketir mi?

Şarj Aletleri Prizdeyken Elektrik Tüketir mi?

Enerji tüketiminin gittikçe arttığı bugünlerde, artık hepimizin evlerinde onlarca elektrikli alet bulunmaktadır. Televizyondan bilgisayara, çamaşır makinasından cep telefonuna kadar elektrikle çalışan birçok alet kullanılsa da kullanılmasa da sürekli fişe takılı olarak bırakılmaktadır. Hepimizin aklına en bir kez “kullanılmadığı halde fişi sürekli prizde takılı olarak bırakılan elektrikli aletler elektrik faturalarına nasıl etki eder?” sorusu gelmiştir.

Bilindiği gibi evlerimize gelen elektrik 220V’tur. Evimizde kullandığımız birçok elektrikli aletse 220V’u direk olarak kullanmaz. Girişlerinde bulunan bir transformatör yardımıyla bu gerilimi düşürerek kullanırlar. Bu transformatörler cep telefonlarının adaptörlerinde, televizyonların iç kısımlarında, bilgisayar kasalarının hemen girişlerinde bulunurlar. Asıl görevi 220V olan alternatif gerilimi 24V, 12V, 5V gibi düşük doğru gerilimlere düşürmek olan bu cihazlara adaptör, güç kaynağı (power supply) gibi farklı isimler verilmiş olsa da hemen hepsinin görevi benzerdir.

Ama genelde hepimizin yaptığı bir şey var ki, o da telefonlarımızın şarjını, televizyonun fişini prizde bırakıp gidiyoruz. Peki kullanmadığımız halde, o prizde bıraktığımız televizyonun, telefonun hala enerji tüketmeye devam ettiğini biliyor muydunuz? Tükettiği enerjinin ne kadar olduğunu biliyor muydunuz?

İçerisinde transformatör olan her aygıt, telefona takılı olmasa bile prize takılıyken enerji harcar. Örneğin küçük bir transfarmatöre sahip, cihazlar 1-5W arası enerji harcar. Bu durum bireysel düşünüldüğünde önemsizmiş gibi görünse de aslında genele vurulduğunda çok ciddi fark yaratır. Aynı zamanda aylık faturanıza yaptığı yükselimi de görmezden gelmeyelim. Yapılan bir analiz, genel olarak her evde kapalı konumda olan cihazların fişinin takılı olması nedeniyle tüketilen elektriğin, faturaya yaklaşık olarak 25 TL gibi bir artış şeklinde yansıdığını ortaya koyuyor.

Bir evde en az 5 elektrikli cihazın prizde bırakılması ve hepsinin de 3W enerji tükettiği üzerinden, daha genel bir hesaplama yaptığımızdaysa şöyle bir sonuçla karşılaşmaktayız:

Toplam 5×3=15 W bir güç tüketimi demektir bu. Bu aletler günün 18 saati sürekli fişte olduğunu düşünürsek 15×18=270Wh’lık günlük enerji tüketir. Günlük 270 Wh’lik enerji aylık; 30×270=8.1kWh, yıllık; 8.1×12=97.2 kWh’lik enerji tüketimi demektir. Yılda bir evden 97.2 kWh’lik enerji boşa harcanmaktadır. Aynı olayın 100000 evde yaşandığını düşünürsek, 9720000 kWh’ lik bir enerjinin bir yılda boşa gittiğini görürüz.

Para olarak düşünürsek; 97.2×0.25=24 TL bir evin bir yılda boşa harcadığı enerjinin faturası, 2400000 TL 100000 evin boşa harcadığı enerjinin faturası olarak karşımıza çıkmaktadır.

Başka bir örnek verelim: şarj aletleri flyback denilen smps topolojisiyle tasarlanır. Kullanıcı güvenliği için izole olan, boşta en az güç tüketen bilinen topoloji budur. Kullanılan malzemelerin kalitesine göre piyasadaki ürünler, boşta 0.1 ile 0.8 w arası sürekli enerji harcar.

Sebebi ise trafo kayıpları vs. değil, devrenin boşta kendi kendini çalıştırması için gereken enerjidir. 230 vac ile önce 325 vdc elde edilir. Bu gerilim üzerinden piyasadaki çoğu flyback sürücü entegresi seri direnç ile beslenir. Olay da burda kopuyor zaten. Bu çok verimsiz bir yöntemdir ama alternatifleri pahalıdır.

Diğer yandan, hesap edince uzun vadede aktığı elektrik daha masraflı olabilir ama üreticiler bu yöntemin pazarda bir karşılığı olmadığı için tercih etmezler, boşa maliyet olarak görürler.Yani kimse boşta 0.1 w daha az enerji harcıyormuş diye bir adaptöre 20-30 tl daha fazla para vermez, veren de azınlıkta kalır ve sırf onlar için kimse ürün çıkarmaz.

Maliyet hesabı yapmamız gerekirse;1 tane adaptör pek bir şey etmez. Tüm ülkede 10 milyon adaptör sürekli takılı desek, saatte 0.1 w ortalamadan 1megawatt enerji boşa gider. 1 kwh elektrik maliyeti dünyanın hemen her yerinde 0.1 $ civarındadır. Yani ülkece saatte 1000 $ günde 24000 $ yılda 8.760.000 $ yapar. Kişi başına düşen yıllık miktarsa 0.876 $’dır.