Sismik İzolatör Sistemi

Üzülerek belirtiyoruz ki deprem hayatımızın en acı gerçeklerinden birisi. Özellikle de ülkemizin deprem kuşağında yer almasıyla bu gerçeği çok daha acı bir şekilde görüyoruz. Depremlerin asıl gerçekleri ise bilançolara yani yıkılan yapılara, kaybedilen canlara baktığımız zaman ortaya çıkıyor. Diğer dünya ülkeleri ile kıyasladığımızda ise ülkemizdeki depremlerin getirdiği hasarların oldukça yüksek olduğunu görüyoruz. Depremle mücadele de önemli olan bir sistemde sismik izolatörlerdir.

Sismik İzolatör Nedir?

Sismik izolatör, deprem gibi sarsıntılı durumlara karşı binaların ve yapıların zarar görmemesini sağlayan yapı elemanıdır. Sismik izolatör, yapının zemin üzerinde yer alan bir parçasıdır. Zeminden binaya gelen deprem dalgalarını azaltmak için zeminle bina arasını ayıran bir yapı elemanıdır. Böylece yapıya verilen hasar minimum seviyede tutulabilir. Sismik izolatörler metal yapı elemanları, hidrolik pistonlar, elastik elementler gibi farklı malzemelerden yapılmaktadır.

Sismik İzolatör Nasıl Çalışır?

Sismik izolatörin ilk amacı deprem dalgalarının yapıya yayılmasını azaltmaktır. Zeminin hareketiyle oluşan enerji, dalgalar halinde yapıya geçer. Sismik izolatör, yapının zeminle olan bağlantı noktasını öncelikle ayırır. Böylece deprem dalgaları yapıya ulaştığında, dalga enerjisi izolatör tarafından emilir ve azaltılır.

Sistemin kolonlar üzerine yerleştirilmesinin sebebi ise yapıların yükünü kolonların taşıyor olmasıdır. Binalara baktığımız zaman bu görevi duvarların üstlendiğini düşünebiliriz fakat bu büyük bir yanılgıdır. Duvarlar yalnızca %20’lik bir yükü taşımaktadır, geri kalan tüm yük kolonlar üzerine biner. İşte deprem izolatör sistemi de kolonlar üzerindeki deprem etkisini azaltarak kolonların yani tüm binanın hasar görmesini engellemektedir. Bu sistem, zaman zaman halk arasında yaylı sistem olarak da bilinmektedir.

Deprem izolasyon sistemi, şuan için ülkemizde yeni yapılan hastanelerde kullanılması zorunlu olan bir sistem olarak karşımıza çıkıyor. Sağlık Bakanlığı tarafından 2013 yılı içerisinde yayınlanan genelgeye göre; genelge tarihinden sonra yapılacak olan ve 100’ün üzerinde yatak kapasitesi bulunan tüm hastanelerde deprem izolatörü sistemlerinin kullanılması zorunlu hale getirildi. Yani ülkemizde son yıllarda yapılan hastanelerde bu sistemi görmek mümkün.

Hastaneler üzerinden bir örnek ile birlikte sistemin deprem etkilerini ne denli azalttığını açıklayalım. Elazığ’da 6.8 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmişti. Bu deprem, sismik izolatör sisteminin kullanılmakta olduğu Elazığ Şehir Hastanesi’nde ise 3.1 olarak hissedildiği belirtilmiştir. 3.1 büyüklüğünde depremleri belki hissetmiyoruz bile fakat depremin asıl büyüklüğü olan 6.8, oldukça yıkıcı etkilere sahip bir boyut.

Sistem, yeni yapılmakta olan hastanelerin yanı sıra havaalanı, köprü afet yönetim merkezi gibi bazı özel projelerde de kullanılması zorunlu olarak geçiyor. Fakat evlerde kullanım ise zorunlu değil. Gelelim, işin diğer boyutuna. Yazının başlarında da belirtmiş olduğumuz gibi depremlerin etkilerini minimize etmekte olan bu sistem ciddi bir maliyet ile birlikte karşımıza çıkıyor. Araştırmaya göre aynı inşaatta izolatör kullanıldığı takdirde %25-30’luk bir maliyet artışı ortaya çıkıyor. Öte yandan değerlendirdiğimizde ise kalıp ve demir maliyetleri de azalıyor. Bu maliyetlerin azalması iş gücünün azalmasını da beraberinde getirecektir. Yani bu maliyet artışının daha az olacağı anlamına geliyor. Ayrıca bu ürünleri üreten firmaların sayısı artıkça fiyatlarının daha fazla düşeceği de ön görülebilir. 

Maliyet artışının ciddi olduğu bir gerçek. Fakat yukarıda verdiğimiz depremin hissedilen büyüklükleri ve yıkıcı etkisini gördüğümüzde bu maliyet artışı hiç önemli olmamalıdır. Bu yüzden, deprem kuşağında yer almakta olan ve deprem bilançolarının da oldukça yüksek olduğu ülkemizde, deprem izole sistemlerinin bir an önce konutlar, iş merkezleri başta olmak üzere tüm yapılar için bir zorunluluk haline getirilmesi gerekiyor.

Yazımızı sürekli güncellemekteyiz. Bu sistem dışında, binanın temeli ve kolonlarının karbon elyafla kaplanan çalışmaları da gördük. Bu konu hakkında da araştırma yapıp, paylaşacağız. Sizinde gördüğünüz çalışmalar varsa bize alt taraftan mesaj atabilirsiniz.

Teknoloji Projeleri Youtube Kanalımızdaki Son Videomuza Göz Atmış Mıydınız?