Akkor Ampul Nedir? Özellikleri ve Çeşitleri Nelerdir?
Kısaca Aydınlatma Nedir?
Akkor ampulden önce kısaca aydınlatmadan bahsedersek; pratik ya da estetik etkiyi elde etmek için ışığın bilinçli şekilde kullanılması olayına aydınlatma denir. İç veya dış mekanlarda, bir başka deyişle herhangi bir yerin ışık veya herhangi bir ışık kaynağı yardımıyla ortamın görünür hale getirilmesi uygun aydınlatma ile sağlanır. Cisimleri görmemizin nedeni gözden cisimlere ışın gitmesi değil cisimlerin ışığı yansıtması ve bu yansımaları gözün algılamasıdır. Bunun içinde ışık kaynağı olarak eskiden günümüze kadar akkor ampullerden yararlanılmıştır.
Akkor Ampul Nedir?
Akkor ampul, bir elektrik devresinde akımın temas etmesiyle beraber akkor durumuna gelmesi ve bu durumdayken ışık yayan argon gazı ile yanan armut şekline benzeyen ampullere verilen addır. Bu ampüllerin en belirgin özelliği içinde ince bir şekilde filaman bulunur. Filaman ne diye düşünürseniz, filaman volfram tungsten metalinden yapılmış bir teldir.
İlginizi Çekebilir » Güneş Enerji Sistemi Nedir? Nasıl Çalışır? Ne İşe Yarar?
Ampulün Kısa Tarihçesi
Ampul ile ilgili çalışmalar 1802 yılında yapılmaya başlamıştır. İngiliz Humprey Davy tarafından, platin bir şeritten akım geçirilerek ilk ışık elde edilmiştir. 1840 yılına gelindiğinde ise Joseph Swan, karbonize kağıt filamanını kullanarak ilk ampulü yapmıştır. Yaptığı bu ampulün patentini de 1860 yılında almıştır. Ampul dediğimizde aklımıza hep Thomas Edison gelir. Joseph Swan ilk bulan yapan kişidir ama ticari olarak 1975 yılında üreten ve onu satan kişi ise Thomas Edison’dur. 1879’da Thomas Alva Edison elektrik enerjisi ile çalışan ve ampul olarak herkes tarafından bilinecek, endeksan yani kızgın telli veya akkor flamanlı lambayı üreterek patentini almıştır.
Akkor Flamanlı Ampul Çeşitleri ve Özellikleri
Akkor Flamanlı ampuller iki çeşittir. Bunlar normal akkor flamanlı ve halojen akkor flamanlı ampullerdir. Alt tarafta bunlarla ilgili kısa bilgileri okuyabilirsiniz.
Normal Akkor Flamanlı Ampuller
İç mekânlarda en çok kullanılan akkor flamanlı ampulde elektrik akımı, ısıya dayanıklı ve direnci yüksek bir metal tel üzerinden, havası alınmış bir ortamda geçirildiğinde metal tel akkor hâle gelerek ısı üretirken aynı zamanda ışık yayarak çevresini aydınlatır.
Cam tüp içerisindeki hava boşaltılıp yerine kripton, argon veya azot gazı kullanılırsa uzun süre çalışan aydınlatma tesisatlarında kullanılan ampuller elde edilmiş olur. Akkor flamanlı ampullerin yapısında kullanılan metal ise wolfram (tungsten ) adı verilen maddedir.
İlginizi Çekebilir » Korona Nedir? Nasıl Oluşur? Kayıpları Nelerdir?
Normal Akkor Ampullerin Avantajları
Bağlantısı kolaydır. Az yer kaplar. Anında ışık verir. Montaj maliyeti ucuzdur. Doğru akımda ve alternatif akımda kullanılabilir. Ampulün çalışma gerilimi değiştirilerek (dimmer anahtarla) ampulün ışık akısı ayarlanabilir. Kullanım alanı geniştir. Ortam sıcaklığından etkilenmez. Az kullanılan (yılda 500 saatten az) tesisler için uygundur. Ampul sık sık yakılıp söndürülmeye uygundur.
Normal Akkor Ampullerin Dezavantajları
Verimi düşüktür, çok fazla ısınır. Ömrü 1000 saattir. Göz sorunları oluşturabilir özellikle armatürsüz kullanıldığında göz kamaşmasına neden olur.
Halojen Akkor Flamanlı Ampuller
Akkor ampullere oranla yaklaşık % 20 daha fazla ışık veren ampullere halojen akkor flamanlı ampul adı verilmektedir. Halojen akkor flamanlı ampullerin yapısında flaman olarak wolfram (tungsten) maddesi, cam tüpteki gazın içinde de iyot ya da brom gibi bir halojen bulunur.
Halojen Akkor Ampullerin Özellikleri
Halojen akkor flaman ampullerin cam tüplerinde kararma oluşmaz. Kararma oluşmadığı için ışık şiddeti zamanla sabit kalır. Bu ampuller vitrin aydınlatmasında, fotokopi makinelerinde, tarayıcılarda, taşıtlarda, projektörlerde kullanılır.
