Yakılan Yağlar Nereye Gider?

Kış aylarında kalın kıyafetlerle sakladığımız kilolarımız, yaz aylarına gelirken hep sorun olur ve kilo vermek için çabalar başlar. Lakin kilo verme durumunda bir çok hatalı yorumlar ve yaklaşımlarda ne yazık ki çoğalarak artıyor. Öyle ki İngiltere’deki medikal bilimsel dergisi BMJ yaptığı ankette aile hekimlerine, diyetisyenlere ve spor hocalarına “Kilolar nereye gider” sorusuna verilen cevapların bile hatalı olduğunu açıkça ortaya koyuyor.

Enerji çeşitli birimlerde belirtilse de ölçüm birimi olan kalori olarak da ifade edilen bir olgudur. Vücudun enerji dengesi ise tükettiğimiz yiyecek ve içecekler yoluyla aldığımız kalori ile fiziksel aktiviteler yoluyla yaktığımız kalori arasındaki dengeye karşılık gelir. Diğer bir ifadeyle bir şeyler yiyip içtiğimizde enerji alırız. Tersi olarak hareket ederken, solunum, sindirim gibi aktivitelerle de enerji harcarız. Uzun vadede, harcadığımızdan daha fazla enerji almak kilo almak, aldığımızdan daha fazla enerji harcamak ise kilo kaybetmek anlamına gelir. Vücudumuz, kilo vermek için harcayacağı enerjiyi ise yağ depolarından sağlar.

Yağ Hücrelerine Teknik Yaklaşım

Vücudumuzdaki yağ hücrelerinin temel bileşenleri gliserol ve yağ asitlerinden oluşan trigliserit molekülüdür. Yağ yakmak trigliserit moleküllerinin okside olması, yani moleküllerin parçalanması ve CO2, su ve enerji açığa çıkması demektir. Tek bir trigliserit molekülünün oksidasyonu pek çok enzimin dahil olduğu, karmaşık bir işlemdir. Bu biyokimyasal süreç temel olarak aşağıda yer alan kimyasal denklemle gösterilir:

C55H104O6+78O2 ⇒ 55CO2+52H2O+enerji

Söz konusu tepkime üzerinden gidildiğinde, araştırma ekibinin hesaplarına göre 10 kg yağ yakabilmek için 29 kg O2 solunuyor, bu sırada 94.000 kalori yakılıyor, tepkime sonucunda ise 28 kg CO2 ve 11 kg H2O açığa çıkıyordu. Bu, yağın metabolik olarak parçalanmasına dair bilgi vermekle birlikte kilo verme sırasında yakılan 10 kg yağın hangi oranlarda CO2 ve H2O’ya dönüştüğüne dair bir bilgi vermiyordu. Aylar süren çalışmalar sonucunda uzmanlar 1949 yılında Lifson ve arkadaşlarının yayımladığı bir çalışmadan da yararlanarak her bir atomun vücutta izlediği yolu takip etti.

Sonuç olarak açığa çıkan CO2’nin yaklaşık 8,4 kg’ı, H2O’nun ise 1,6 kg’ı yakılan 10 kg yağdan geliyordu. Bu da yağın büyük oranda verdiğimiz nefesle uçup gittiğini, kalan miktarının da ter, idrar, gözyaşı gibi vücut sıvıları yoluyla dışarı atıldığını gösteriyordu. Yani aldığımız yağlar, solunumla uçup gidiyor. Bu durumda kilo vermek içinse en önemli şeyin hareket etmek olduğu ortaya çıkmış oluyor.