Varyak (Ayarlanabilir Ototransformatör) Nedir? Ne İşe Yarar?
Varyak (Ayarlanabilir Ototransformatör) Nedir?
Bu yazımızda varyak kavramını açıklayacağız. Teknik ifadesi kısaca vererek yazımıza başlarsak varyaklar; tel sargılı emaye bakır telin toroidal sac nüvenin üstüne sarılmasıyla üretilirler. Genellikle kullanılmalarında ki amaç sabit AC gerilim kaynağından değişken bir AC gerilim kaynağı elde etmek içindir. Varyak, diğer bir ifadeyle ayarlanabilir ototransformatör de denilmektedir.
Elektrik enerjisine olan talep her geçen gün artmakla birlikte üretiminde artması gerekmektedir. Ancak üretimin artması kendi başına yeterli değildir. Bu nedenle üretilen enerjinin etkili ve verimli bir şekilde kullanılması önemlidir. Elektrikle çalışan alıcıların büyük bir kısmı şebekeden aktif gücün yanında birde reaktif güç çekmektedir. Enerji iletim hatlarında verimin arttırılması amacıyla reaktif güç kontrolü yapılmaktadır. Reaktif güç kontrolü ile enerji kaynakları daha verimli kullanılarak kayıpların azaltılması sağlanabilir.
Önerilen Yazı: Dijital Analog Dönüştürücü (DAC) Nedir? Ne İşe Yarar?
Varyak Ne İşe Yarar?
Yapısı, tek sargıdan olması ve hareketli bir milinin bulunması diğer transformatörlerden farklılık sağlar. Girişine uygulanan alternatif gerilimi çıkışından farklı değerlerde almamızı sağlar. Böylelikle sabit AC gerilim kaynağından değişken bir AC gerilim kaynağı elde edilir.Sargıların fırça değen kısımlarının yalıtımları kazınmıştır. Hareketli bir karbon fırça 0-330 derece arasında sargıların üzerinde dönerek değişken kademeleri oluşturur. Sargılar üzerinde hareket eden karbon fırça elle veya servo motorla kumanda edilebilir.
Varyak Avantajları
- Tip gücü azaldıkça magnetik nüve kesiti küçülür, daha az sac kullanılır ve dolayısıyla demir kayıpları azalır.
- Tek sargı kullanıldığı için daha az bakır kullanılır ve bakır kayıpları azalır.
- Regülasyon yüzdesi kaçak akılar az olduğu için 2 sargılı transformatörlere nazaran daha iyidir.
- İstenildiği takdirde bir çok uç dışarı çıkarılarak değişik gerilimler kolayca elde edilebilir.
- Daha az malzeme kullanıldığı için daha hafif, daha ekonomik ve daha verimlidir.
