Biyom Nedir? Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir?
Bu yazımızda biyom kavramını açıklayacağız. Biyom kelime anlamı olarak iklim ve toprak koşullarına bağlı olarak meydana gelen doğal olarak bitkilerin büyüyüp yeni yeni alanlar oluşturmasına verilen addır. Biyom ayrıca Dünya’daki benzer bitki ve hayvan topluluklarını barındıran coğrafi bölgeler olarak da tanımlanabilir.
Biyomların tanımlaması ise bitki topluluklarına göre yapılmıştır. Bu biyomların birbirinden ayrımı ise her zaman kesin değildir. Bu durum biyomların hakim vejetasyon yapısının farklı olması yanı sıra biyomlar arasında benzer vejetasyon elemanlarının da olabileceğini bize gösteren bir örnektir.
Önerilen Yazı » Ayçiçek Bitkisinden Esinlenilen Güneş Panelleri
Biyom Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir?
Tundra Biyomu: Dünyanın en soğuk ve en az yağış alan kutup bölgeleri ile yüksek dağlık alanlardaki bitki örtüsüne Tundra Biyomu denir. Tundradaki en önemli faktör düşük sıcaklıklardır. Tundra biyomlar arasındaki en düşük sıcaklığa sahip ortamdır. Fince tunturia sözcüğünden türemiş bu isim ağaçsız toprak parçalarını tanımlar. Düşük sıcaklıklar, ekstrem düzeyde az yağış, düşük birincil üretim ve verimli mevsimlerin kısa sürmesi bu bölgeler için karakteristik özelliklerdir.
Arktik tunda ve alpine tundra olarak ikiye ayrılan tundra biyomu içinde, arktik bölge soğuk ve buz çölü olarak adlandırılan coğrafi kısımları içerir. Bu bölgedeki en üretken zaman dilimi 50 ila 60 gün sürer. Üretken dönem için sıcaklık aralığı ise 3 ila 12 arasında değişim gösterir. Toprak yapısı çok yavaş değişim gösterir. Düzenli olarak donmuş toprak yapısı permafrost olarak adlandırılır. Vejetasyon yapısı açısından derin köklere sahip bitki örtüsüne arktik tundra biyomu içinde rastlayamayız.
Arktik biyom için yaklaşık 1700 çeşit bitkiden bahsedilebilir. Alpine tundra ise dünya üzerindeki dağların yüksek rakımlarında gözlemlenir. Alpine tundra için üretken dönem yaklaşık 180 gündür. Gece sıcaklıkları donma derecesinin altındadır. Bu bölgelerdeki fauna elemanları marmotlar, pikalar, dağ keçileri, dağ horozları olarak tanımlanabilir.
Tayga Biyomu: Sibirya, Kuzey İskandinavya ve Kuzey Kanada gibi soğuk yerlerdeki seyrek ağaçlı çam ormanları Tayga Biyomu olarak adlandırılır Konifer ormanlarla şekillenmiş bölgelerdir. Okyanuslardan sonra dünyadaki en büyük biyomdur. Kuzey Amerika’da Kanada ve Alaska’nın büyük bölümünü kaplar. Avrasya içinde İsveç, Finlandiya, Norveç’in büyük bölümü, İzlanda ve Rusya’nın çoğu bu biyom içine girer. Japonya’nın kuzeyine kadar uzanır. Yaz sıcakları çok değişkendir. Tayga boreal ormanlar terimini de karşılar.
Önerilen Yazı » İlk Modern Güneş Gözesi ve Kullanım Alanı
Dünyadaki orman örtüsünün yaklaşık %30’luk kısmı tayga biyomu içindedir. En büyük alanlar da Kanada ve Rusya’da bulunur. Yıl içinde düşük yağışlarla karakterize olmuş tayga biyomunda ayı, kulaklı oramn baykuşu, göçmen ötleğenler, çoğunlukla otçul memeliler bulunur. Yaklaşık 300 farklı kuş türü bu biyom içinde üremeyi tercih eder. Bu türlerin yaklaşık %10’luk bir kısmı da göçmen özellik gösterir. Göçmen kuşlar arasında kaya kartalı, paçalı şahin gibi büyük yırtıcı türler de yer almaktadır. Bu biyomun en belirgin özellerinden biri de sık yangınların görülmesidir.
Çöl Biyomu: Ilıman kuşağı düşündüğümüzde, bu kuşak içindeki iklim biyomları arasında yağış alma sırasına göre çöl biyomu, step ve savan biyomu, yaprak döken ağaçlardan oluşan geniş yapraklı orman biyomu (karışık ormanlar) yer alır. Dünyanın beşte birini kaplayan çöl biyomunda sınırlayıcı faktör yağıştır. Yüksek düzeyde mevsimsellik gösterir. Özelleşmiş ölçüde vejetasyon yapısına sahiplerdir. Genellikle suyun sınırlayıcı faktör olduğu bu ortamda susuzluğu tolere edecek bitkilerin hakim olduğu bir vejetasyondan bahsedebiliriz. Bu ortamlarda çoğunlukla memeliler dışında daha çok susuzluğu tolere edecek sürüngenleri görme şansımız daha yüksektir. Küçük memelilerden de kanguru faresi gibi türler dikkat çeker.
Kaynak: Biogeography Research Lab
