Topraklama Nedir? Çeşitleri Nelerdir? Topraklama Ne İşe Yarar?
Topraklama Nedir? Çeşitleri Nelerdir? Topraklama Ne İşe Yarar?
Üretilen enerji, 3 şebeke üzerinden bize ulaşmaktadır. Bunlar üretim, iletim ve dağıtım şebekeleridir. Bu şebekelerden insan hayatı ve bazı aygıtların korunması için yapılan işleme topraklama denir. Bunu da toprak kitlesi içerisine yerleştirilmiş bir iletken elektrot gibi bir cisme bağlanmasıyla yapılmaktadır. Topraklama da düşünmemiz gereken ilk şey, elektrikli cihazları kullanan kişilerin can güvenliğini sağlamak ve cihazlarında zarar görmesini engellemektir.
Topraklama Ne İşe Yarar?
Elektrik tesislerinde topraklamanın amacı; elektrikli cihazları kullananların can güvenliğini sağlamak, cihazların tahrip olmasını önlemek ve sistemin toprak katsayısının küçük değerlere düşmesini sağlamaktır. Elektrik tesisatının akım devresinde bir toprak kısa devresi veya bir toprak kaçağında arıza noktasından toprağa yayılan akım gerilim altında olmaması gereken tesisat kısmında ve toprak kitlesi üzerinde bir gerilim düşümü meydana getirir. Bu da civardaki canlılar için öldürücü olabilir. İşte elektrikli cihazların gövdeleri gibi gerilim altında olmaması gereken yerlerde oluşan gerilimi toprağa iletmek için topraklama yapılır.
Önerilen Yazı » Mikrodalga (Fırın) Nedir? Nasıl Çalışır? Ne İşe Yarar?
Topraklama Çeşitleri Nelerdir?
Gerilim altında olmayan bütün tesisat kısımlarının uygun iletkenlerle toprak kitlesi içerisine yerleştirilmiş bir iletken cisme bağlanmasıdır şeklinde tanımlanır. Canlıların emniyetini sağlamak amacı ile tesisatın akım devresine ait olmayan kısımlarının (elektrikli cihazların gövdeleri gibi) topraklanmasına koruma topraklaması denir. İşletme akım devresine ait bir noktanın (trafoların veya alternatörlerin yıldız noktaları gibi) topraklanmasına ise işletme topraklaması denir.
Koruma Topraklaması
Önemli bir topraklamadır. Yalıtım hatası olması durumunda elektrik devresinin aşırı akım koruma cihazlarıyla açılmasını sağlamak için gerilim altında olmayan sistemlerin iletken topraklayıcılara ya da topraklanmış bölümlere doğrudan bağlanmasına verilen addır.
İşletme Topraklaması
Sıfır iletkeninle beraber aktif bölümlerin topraklanma işlemine işletme topraklaması denir. İşletme topraklaması iki şekilde yapılmaktadır. Bunlar;
♦ Dirençsiz işletme topraklaması: Topraklama devresine direnç koymadan, doğrudan yapılan topraklamadır.
♦ Dirençli işletme topraklaması: Genellikle Orta Gerilim (OG) sistemlerde omik, endüktif ya da kapasitif bir direnç üzerinden yapılan topraklamaya denmektedir.
Önerilen Yazı » Jeneratör Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır?
Yıldırıma Karşı Yapılan Topraklama
İşletme’de gerilim altında bulunan iletkenlere atlamaları yıldırım düşmesi durumunda önlemek ve yıldırım akımını toprağa iletmek için işletme akım devresine ilişkin olmayan iletken bölümlerin topraklanmasıdır.
Fonksiyon Topraklaması
İletişim tesisinin veya bir işletme elemanının istenen fonksiyonu yerine getirmesi için yapılan topraklama çeşidine denilmektedir. Fonksiyon topraklaması, toprağı dönüş iletkeni olarak kullanan iletişim cihazlarının işletme akımlarını da taşır. Bir tesisin veya bir işletme elemanının istenen fonksiyonu yerine getirebilmesi amacıyla yapılan topraklamadır. Yıldırım etkilerine karşı koruma, raylı sistem topraklaması, zayıf akım cihazlarının topraklaması, telsiz haberleşme sistemleri bu tip topraklamaya en iyi örneklerdir.
Ayrıca statik elektriğe karşı topraklamada yapılmaktadır: Statik elektrik; elektronların atomlar arasında hareket etmesiyle ortaya çıkan enerji olarak düşünülebilir. Statik elektriğe en büyük örnek olarak yıldırım verilebilir. Kısacası statik elektrik; katının katıya, sıvının katıya veya iki sıvının birbirine sürtünmesi sonucu oluşan, genel olarak bir işe yaramayan ve zaman zaman arklar şeklinde boşalan elektrik enerjisidir. Bu boşalma genel olarak kontrol altına alınamaz ve statik elektrikten faydalanılamaz. Ancak; bu kontrolsüz güç çok önemli bir yangın çıkış sebebidir. Endüstriyel ve ticari işlemlerde, yangın riskinden dolayı statik elektriğin büyük bir önemi vardır. Endüstriyel ve ticari işlemlerde statik elektrik; transport işlerinde, konveyör bantlarında, kaplama işlemlerinde, örtme ve doldurma işlemlerinde, basım ve matbaa işlemlerinde, karıştırma işlemlerinde ve sprey uygulamaları gibi birçok yerde görülmektedir.
