Motor Ateşleme Nedir? Nasıl Çalışır?

Motor ateşleme, içten yanmalı bir motorun silindirlerindeki yakıt-hava karışımının kıvılcımla tutuşturulması işlemidir. Motor ateşleme, motorun çalışmasını sağlayan ve aracın hareket etmesini mümkün kılan temel bir mekanizmadır. Motor ateşleme, motorun tipine ve yakıtına göre farklı şekillerde gerçekleşebilir. Bu yazıda, motor ateşleme sisteminin tarihçesini, bileşenlerini, çeşitlerini ve çalışma prensiplerini anlatacağız.

Motor Ateşleme Sisteminin Tarihçesi

Motor ateşleme sistemi, içten yanmalı motorun icadıyla birlikte gelişmeye başlamıştır. İçten yanmalı motor, yakıtın yanmasıyla oluşan ısı ve basıncın mekanik enerjiye dönüştürüldüğü bir motordur. İlk içten yanmalı motor, 1860 yılında Fransız mühendis Jean Joseph Etienne Lenoir tarafından tasarlanmıştır. Lenoir motoru, kömür gazı kullanan ve elektrik kıvılcımıyla ateşleme yapan bir motordu. Ancak bu motor, verimsiz ve güçsüzdü.

İlk başarılı içten yanmalı motor, 1876 yılında Alman mühendis Nikolaus Otto tarafından geliştirilmiştir. Otto motoru, dört zamanlı bir motordu. Dört zamanlı motor, emme, sıkıştırma, ateşleme ve egzoz olmak üzere dört aşamadan oluşan bir çalışma çevrimine sahiptir. Otto motoru, benzin kullanan ve ateşleme için bir bujiye sahip olan bir motordu. Bu motor, daha verimli ve güçlüydü.

İlk dizel motor, 1892 yılında Alman mühendis Rudolf Diesel tarafından icat edilmiştir. Dizel motor, benzinli motordan farklı olarak, yakıtın sıkıştırılarak ısıtılması ve kendiliğinden tutuşması prensibine dayanır. Dizel motor, motorin kullanan ve ateşleme için bir bujiye ihtiyaç duymayan bir motordur. Bu motor, daha ekonomik ve dayanıklıydı.

Motor ateşleme sistemi, içten yanmalı motorların gelişimiyle birlikte sürekli olarak iyileştirilmiş ve çeşitlendirilmiştir. Motor ateşleme sistemi, motorun performansını, verimliliğini, yakıt tüketimini ve emisyonunu etkileyen önemli bir faktördür.

Motor Ateşleme Sisteminin Bileşenleri

Motor ateşleme sistemi, motorun silindirlerindeki yakıt-hava karışımını kıvılcımla tutuşturan bir sistemdir. Motor ateşleme sistemi, genel olarak şu bileşenlerden oluşur:

Akü: Motor ateşleme sisteminin elektrik enerjisi kaynağıdır. Akü, motor çalışmadığında veya marşa basıldığında ateşleme sisteminin elektrik ihtiyacını karşılar.

Marş motoru: Motor çalışmaya başlamadan önce krank mili ni döndüren bir motordur. Marş motoru, aküden aldığı elektrik enerjisiyle çalışır ve krank mili ni belirli bir devire ulaştırır. Bu sayede, pistonlar hareket eder ve ateşleme sistemi devreye girer.

Ateşleme bobini: Aküden gelen düşük voltajlı elektrik akımını yüksek voltaja çeviren bir transformatördür. Ateşleme bobini, bujilere yeterli kıvılcım oluşturacak kadar yüksek voltaj sağlar.

Distribütör: Ateşleme bobininden gelen yüksek voltajlı elektrik akımını, ateşleme sırasına göre bujilere dağıtan bir aygıttır. Distribütör, krank mili nden aldığı mekanik hareketle döner ve distribütör kapağındaki temas noktalarıyla bujilerin kablolarını sırayla bağlar veya keser. Böylece, her silindirdeki yakıt-hava karışımı doğru zamanda tutuşturulur.

Bujiler: Silindirlerdeki yakıt-hava karışımını kıvılcımla ateşleyen elektrotlardır. Bujiler, distribütörden gelen yüksek voltajlı elektrik akımını alır ve elektrotlar arasında bir kıvılcım oluşturur. Bu kıvılcım, yakıt-hava karışımını tutuşturur ve yanma olayını başlatır.

Ateşleme zamanlama ayarı: Ateşleme sisteminin, silindirlerdeki yakıt-hava karışımını en uygun zamanda ateşlemesini sağlayan bir ayardır. Ateşleme zamanlaması, motorun devrine, yüküne, sıcaklığına ve yakıtın cinsine göre değişir. Ateşleme zamanlaması, distribütörün dönme açısını ayarlayarak yapılır. Ateşleme zamanlaması, çok erken veya çok geç olursa, motorun performansı, verimliliği, yakıt tüketimi ve emisyonu olumsuz etkilenir.

Motor Ateşleme Sistemi Çalışması

Motorlar için giriş voltajı genellikle 115 V AC’dir. Bu değer ateşleme için çok düşük bir voltajdır. Bu sebeple Exciter kullanılır ve burada düşük voltaj yüksek voltaja çevrilir. Voltaj, bir transformatör ile önce 2000 Volt üzerine çıkarılır. Kapasitöre gelen bu akım ek bir transformatör ile çıkışta 20 bin Volta kadar yükselebilen bir gerilime çevrilir.

Yüksek çıkış voltajı ateşleme kablosu yoluyla bujiyle transfer olur. Sistemden geçen akım 1500 ampere kadar çıkar. Exciter da ki kapasitörler kısa aralıklarla (yaklaşık 1sn) deşarj olup kıvılcım üretirler. Exciterın bataryadan gelen 28 Volt doğru akımı kullanması gerektiği hallerde doğru akım inverterde alternatif akıma çevrildikten sonra Excitera girer.

Kapasitörlerde biriken enerji boşaltma direnci tarafından deşarj edilir. Bakım sırasında, ateşleme sistemi üzerinde çalışırken çok dikkatli olmak gerekir. Çünkü sistemin enerjisi kesilmiş olsa bile, arızalı bir Exciter’da kapasitörde yüksek voltaj kalmış olabilir. Ayrıca buji ile bağlantı kesildiğinde exciter elemanlarını aşırı voltaja karşı koruyacak koruyucu direnç bulunur. Exciterdan sağlanan elektrik enerjisi joule olarak ölçülür. Motorda exciterden alınan enerji 2 ile 20 joule arasındadır. İlk bakışta küçük gibi görünen bu değerin, çok kısa zaman aralığında elde edildiği düşünürsek, üretilen bu gücün çok büyük olduğu daha iyi anlayabiliriz.

Önerilen Yazı: Hibrit Araba Nedir? Nasıl Çalışır? Özellikleri Nelerdir?

Teknoloji Projeleri Youtube Kanalımızdaki Son Videomuza Göz Atmış Mıydınız?