Parafudr Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Bağlanır? Çeşitleri Nelerdir?
Parafudr Nedir?
Yıldırım şoklaması esnasında elektrik sistemlerinde aşırı gerilim ve akım yükselmeleri meydana gelir. Bu yükselmeler sonucunda sistemde ve sisteme bağlı olan cihazlarda ciddi hasarlar meydana gelebilir. Özellikle yıldırım şoklaması sonucunda meydana gelen yüksek gerilimi, sistemde kesinti oluşturmadan toprağa iterek sistemi ve sisteme bağlı olan cihazları koruyan güvenlik elemanına parafudr adı verilir.
Parafudr sadece yüksek gerilim anlarında iletken hale gelirler. Normalde yalıtkan bir yapıya sahiptirler. Parafudrların aşırı akımı toprağa iletmeleri için gerekli olan süre 350 mikro saniyeden daha azdır.
Parafudr Çeşitleri Nelerdir?
Parafudr çeşitleri, yüksek gerilim, orta gerilim ve alçak gerilim sistemleri için farklı olarak tasarlanmıştır. Alçak gerilim parafudr çeşitleri kendi içerisinde B,C ve D sınıfı olmak üzere 3 gruba ayrılırlar.
Önerilen Yazı: Paratoner Nedir? Nasıl Çalışır? Ne İşe Yarar?
B sınıfı parafudr, alçak gerilim parafudr çeşitleri arasında hassasiyeti en düşük ve aşırı akımları iletme kapasitesi en yüksek olanıdır. Meydana gelen gerilimin 2.5 kV’tan düşük olması koşuluyla 50 kA akımı bir kerelik sorunsuz bir biçimde deşarj edebilir.
C sınıfı parafudr ise B sınıfının iletemediği ani aşırı akımları daha hassas koruması sayesinde sisteme girişini engelleyerek aynı zamanda da toprağa akışını sağlamaktadır. Bu parafudr çeşidi, oluşan gerilimin 1.5 kV’tan küçük olması koşuluyla 20 kA akımı bir kereye mahsus deşarj edebilme özelliğine sahiptir.
Son olarak D sınıfı parafudr, parafudr çeşitleri arasında en hassas korumaya sahip olanıdır. 1 kV’tan küçük gerilimlerde 6 kA akımı sorunsuz deşarj edebilmektedir.
Parafudr Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Parafudr çeşitleri kullanıldıkları alanlara göre değişkenlik göstermektedir. Parafudr seçimi yaparken bazı noktalara dikkat edilmesi gerekir. Parafudr seçerken parafudr’un gerilimi, kısa devre dayanıklılığı ve anma akımı göz önünde bulundurulmalıdır. Elektrikli aletlerin olağan çalışma koşullarında çektiği akımın değeri “anma akımı” olarak adlandırılır.
Önerilen Yazı: Topraklama Nedir? Çeşitleri Nelerdir? Topraklama Ne İşe Yarar?
Farklı akım aralıklarına uygun parafudr çeşitleri bulunur. Eğer alçak gerilim tesislerinde kullanılmak üzere alınıyorsa 1.5 kA akımına sahip olması gerekir. Orta akım şebekelerinde ise bu değer 2.5 kA ile 5 kA arasında değişkenlik göstermektedir. Tesis yıldırım şoklamalarının sıkça göründüğü bir bölgede yer alıyorsa da bu değer 5 kA ile 10 kA aralığında olmalıdır.
Parafudr Nasıl Bağlanır?
Parafudr farklı bağlanma şekillerine sahip olabilir. Ancak temel olarak izlenilmesi gereken adımlar bellidir. Parafudr, sisteme paralel olarak bağlanmalıdır. Fazların çıkış noktasından alınan en az 16 mm en fazla da 35 mm paralel kablolar parafudrun fazlarına bağlanır.
Bazı parafudr çeşitlerinde fazladan sistemin ortak nötr kablosundan da paralel kablo kesitleri alınır. Alınan bu kablolar parafudrda bulunan nötr girişe bağlanır. Son adım olarak da toprak çıkışından alınan kablo, sistemde bulunan toprak hattına bağlanır. Böylelikle parafudrun montajı tamamlanmış olur. Parafudr montajı alanında uzman kişiler tarafından yapılırsa daha sağlıklı olacaktır.
