Frenli Motor Nedir? Ne İşe Yarar?
Bu yazımızda frenli motorları açıklayacağız. Frenli motor, mekaniksel ve elektriksel olarak asenkron sincap kafesli motorlar ile benzer bir yapıdadır. Onu ayıran özelliği ise çelik plakalardan oluşan manyetik frenleri vardır ve bu frenler motor arka miline monte edilirler. Böylelikle mekanik bir şekilde frenleme yapma yetenekleri vardır. Kullanılan frenlerin devreye girmesi için oluşturulan manyetik alan ise AC (Alternating Current Türkçe: Alternatif Akım) veya DC (Direct Current Türkçesi: Doğru Akım) ile sağlanır.
AC ve DC gerilim frenleme arasında aşağıdaki farklar oluşmaktadır.
• AC besleme aşırı ısınma olabilir ve bu ısınma zamanla fren kutup yüzeylerinni deforme olmasına ve frenin gürültülü çalışmasına neden olabilir.
• AC frenler DC frenlere nazaran daha hızlı devreye girer ve bu özelliği ile sık frenleme için daha uygundur.
• AC beslemede kullanılan bobinler DC beslemeye göre daha çok yer kaplamaktadır.
• DC frenler daha düşük akım çeker.
Yukarıdaki özellikleri ile kıyaslandığında DC frenler AC frenlere nazaran daha sık kullanılmaktadır. Buna göre 24, 96, 103 ve 205 V gibi farklı AC gerilimlerin doğrultulması ile kullanılan DC frenler mevcuttur. Alt taraftaki resimde standart frenli motorların montaj şekli görülmektedir;
Önerilen Yazı » Asenkron Motor Nasıl Çalışır? Ne İşe Yarar?
Frenli motorların kullanılacağı uygulamanın ihtiyaçlarına göre 2 çeşit frenli motor mevcuttur;
- Standart frenli motorlar
- Frenleme momenti düşük frenli motorlar
Standart Frenli Motorlar
Genel olarak ani duruş ihtiyacı olan uygulamalarda kullanılan frenli motorlardır. Fren moment değeri seçilirken, motorun anma momentinin yaklaşık 2 misli alınarak bu değere uygun fren seçimi yapılır. Sık frenleme yapıldığında ortaya çıkan ısıl enerjinin hesaba katılması ve bu değere göre fren seçilmesi gerekir.
Aşağıdaki resimde motorların toplam boyları görülmesktedir;
Önerilen Yazı » Servo Motor Nasıl Çalışır? Özellikleri Nelerdir?
Frenleme Momenti Düşük Frenli Motorlar
Özellikle yumuşak duruş ihtiyacı olan marangoz makinaları ve vinç yürüme takımları gibi uygulamalarda kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Fren momenti standart frenlere göre daha düşük olduğundan yumuşak duruş için kullanılır. Marangoz makinalarında güvenlik direktiflerini içeren PUMEX 98 direktiflerine uygun frenli motorlardır. Bu motorların toplam boyları standart motorlar ile aynıdır.
Soğutmasız tip, motor fanı çıkarılıp motor kapağı arkasına akuple edilerek kullanılan frenler, genellikler sıkça açılıp kapanmayan ve kısa zaman aralıklarında çalışan sistemlere tercih edilirler.
Motor fanı çıkarılıp motor kapağı arkasına akuple edilen ve motorun mili uzatılarak fren ve motorun arkasına alınan fan sayesinde daimi bir hava sirkülasyonu sağlanarak kullanılan frenler, genellikle uzun süreli çalışan ve kapalı mekanlarda kullanılan sistemlerde tercih edilir.
