İsmâil b. Hammâd CEVHERÎ: Türk Havacılık Tarihinin İlk Denemesi

Hezârfen Ahmed Çelebi’ye esin kaynağı olan, Wright kardeşlerden 900 yıl önce yapılmış tarihin en eski uçuş denemelerinden birini yapan kişinin bir Türk olduğunu biliyor muydunuz? Aslen Türk olup Farab’da (Kazakistan’da bir şehir) doğmuş olan Cevheri, ilk tahsilini Divanü’l Edep adlı sözlüğün yazarı olan dayısı İshak bin İbrahim’den almıştır. Sonrasında Bağdat’a giden Cevheri burada Ebu Said es-Sirafi ve Ebu Ali el-Farisi’den dersler almıştır.

O dönemde özgün bir sözlük yazmak istediği tahmin edilen Cevheri Kuzey Irak’da el-Cezire, Suriye’de Rebia, Hicaz ve Necid’deki Mudar kabileleri arasında uzun bir müddet kalmıştır. Bir dizi seyahatinden sonrasında Horasan bölgesinin en ünlü ilim merkezlerinden biri olan Nişabur’a gitmiş ve ömrünün sonuna kadar bir yandan eğitim-öğretim bir yandan da eser telifi ve Kur’an-ı Kerim’i elle yazarak çoğaltma çalışmalarında bulunmuştur.

Önerilen Yazı » Hezarfen Ahmed Çelebi Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Bir gün tahtadan yaptığı kanatlarla imamı olduğu caminin damına çıkarak aşağıda bekleyen kalabalığa şöyle seslenmiştir: “Ey ahali benim yaptığım buluşu şimdiye kadar kimse yapmamıştır. Sizin gözlerinizin önünde şimdi uçacağım. Dünyada yapılacak en mühim şey göklere uçmaktadır. Ben de onu yapacağım”

Maalesef bir müddet uçtuktan sonra düşerek hayatını kaybetmiştir. Her ne kadar başarısız gibi görünse de yaptığı bu hareket yüzyıllar sonrasında Hezârfen Ahmed Çelebi’ye esin kaynağı olmuştur.

Cevheri’nin bulguları ile kuşları inceleyerek yaptığı testler sonunda Galata Kulesinden kuş kanatlarına benzer bir araçla kendini bırakmış boğazı geçerek 3358 m yol alarak Üsküdar’a iniş yapmıştır. Kendinden sonra bir çok insana esin kaynağı olan ve adını tarihe yazdıran Cevheri’yi rahmetle anıyoruz.

Teknoloji Projeleri Youtube Kanalımızdaki Son Videomuza Göz Atmış Mıydınız?

Kaynakça

• Terzioğlu, Arslan. Türk-İslam Kültür çevresindeki IX.Yüzyıldan XVIII. Yüzyıl Sonuna Kadar Uçma Denemeleri ve Tekniğe Ait El Yazma Eserler, Türk Dünyası: Tarih, Şubat 2008
• Winged words: Flight in Poetry and History, Piero Boitani