Mobbing Nedir? Nasıl İspatlanır? Belirtileri ve Haklar Nelerdir?
Mobbing Nedir?
Son yıllarda iş yerlerinde fazlaca görülmeye başlanan mobbing, uzun süreli ve sistematik bir şekilde devam eden taciz durumunu ifade eder. Çalışanlar üzerinde yetkilendirilmiş kişinin grup psikoloji oluşturarak sistematik baskı yapma halidir. Tek kişiye yapılabileceği gibi bir çalışan grubu içinde mobbing durumu olabilmektedir. Peki, mobbing nasıl anlaşılır ve ispatlanır?
Mobbing Belirtileri Nelerdir?
Öncelikli olarak mobbing için önemli olan belirli kavramlar vardır. Anlık ortaya çıkan strese bağlı sorunlar ya da durumlar mobbing başlığı altında değerlendirilmemektedir. Sistematik bir şekilde gerçekleşmesi ve belirli bir süreyi kapsaması gerekmektedir. Uzmanlara göre bu süre en az 6 ay olarak belirlenmiş durumdadır. Bu süre zarfında kişinin devamlı psikolojik baskı altında kendisini hissetmesiyle mobbing olma durumu söylenebilir. Örneğin bir öğretim görevlisinin, gücünü doğru bir şekilde kullanmayarak öğrencisine yaptığı baskıdan dolayı ülkemizde birçok dava görülmüştür. Bu davalara bakıldığında genellikle doktora, master gibi yeterliliklerinde ortaya çıktığı ve mobbing belli olduğunda öğretim görevlisine cezai yaptırımlar uygulandığı görülmüştür.
Ayrıca bu sürecin tekrarlanma sıklığı ve davranışların kişiyi son derece rahatsız etmesi de belirleyicidir. Ayrıca mobbing durumlarında iki taraf var olurken bir tarafın sahip olduklarından ötürü mağdur ve kurban tanımlamasına uyması önemlidir. Ancak dikey psikolojik taciz durumu üst konumdaki kişilerle yaşanırken yatay psikolojik taciz hali de olabilmektedir. Bu durum, iki aynı pozisyona sahip çalışanlar arasında süregelir. Mobbing belirtileri ruhsat ve fiziksel anlamda etkilenmeye bağlıdır. Performansın düşme hali ise şiddetlendiğini gösterir. İstirahat etme hali, rapor alma isteği ve işe geç kalma belirtileri ise mobbingin çok daha yoğun yaşandığını kanıtlar niteliktedir. Sonrasında ise hastalıkların ortaya çıkması ya da istifa durumuyla sonuçlanabilir.
Önerilen Yazı: Amerika’nın En İyi Üniversitesi’ne İngilizce Bilmeden Kabul Edilmişti!
Mobbing Nasıl İspatlanır?
Kişinin uzman tarafından incelenmesi ve sonrasında etkilerinin görülmesi sonucunda mobbing durumu ispat edilebilir. Bununla birlikte kişide oluşacak hasarların karşılanması için tazminat davaları dahi açılabilir. İş kaybı, hastalıklarla birlikte sağlık harcamaların artması, kişinin psikolojik anlamda yoğun sorunlar içine girmesi de mobbing durumuyla birebir ilişkilidir. Araştırmalarla görülmektedir ki mobbinge maruz kalan çalışanların aylık sağlık harcamaların kazançlarının çok daha üzerindedir. Somut olayların niteliklerine göre mobbing hali ispat edilir, çeşitli yaptırımların uygulanmasına karar verilebilir.
Taciz ve psikolojik baskı düzenlemeleriyle birlikte TCK içerisinde birçok farklı yasa maddesi bulunur. Madde 97 eziyet suçunu belirtilirken 123.maddede kişilerin huzur ve sükununu bozma halinde de ceza alınabilir. Bu hükümlerle birlikte mobbing yapan kurum ya da yöneticinin ceza alması sağlanır. Ayrıca Türk Borçlar Kanunu 417.maddesinde işçinin kişilik haklarının korunmasına yönelik hususlar vardır. Bunların zedelenmesi sonrasında kişi, psikolojik ya da cinsel taciz suçlamalarıyla davalar açabilir, cezai yaptırımların uygulanmasına talep edebilir.
Mobbing Sonrası Haklar Nelerdir?
Mobbing durumu için gerekli olan hususların başında doğrudan kişinin hedef alınma hali olmalıdır. Belirli bir süre boyunca kişinin yıpranmaya devam etmesi ki bu süre Yargıtay tarafından 6 ay olarak belirlenmiştir, mobbing davaları açılabilir. İş Kanunu 24. Maddesine göre de ihbar süresi beklenmeden kişinin sözleşmesini fesh etme hakkı mobbing sonrasında oluşur. Davalar İdare Mahkemesi yoluyla açılırken özel sektör çalışanları İş Mahkemesi veya Asliye Hukuk Mahkemesi’nde de dava talepleri başlatabilir. Maddi ve manevi tazminat durumları olabilmektedir. Bu durum için tanık, ses ya da görüntüyle ispat durumu istenir. Taciz durumunun olması halinde mobbing mağduru lehine karar çıkma ihtimali de oldukça yüksektir.
