Termik Santral Nedir? Nasıl Çalışır? Çeşitleri Nelerdir?

Günümüzde yoğun bir şekilde kullanılan elektrik üretim santralleri arasında termik santral, ülkemizin birçok noktasında bulunan yapısı ile gayet net bir şekilde bilinmektedir. Ancak bu konuda birçok kişi termik santralin net olarak nasıl bir sistem olduğunu, nasıl çalıştığını ve ne tür yapılar ile birbirinden ayrıldığını bilmemektedir.

Termik Santral Nedir?

Termik santral bilinen yapısıyla birlikte elektrik üretimi gerçekleştirmek için belirli noktalarda belirli kaynaklardan yararlanarak çalışan bir sistemdir. Bu bağlamda termik santral yapısı, temel olarak ısı enerjisini kullanarak elektrik enerjisi ortaya çıkaran bir enerji tesisidir. Termik santraller, ısı enerjisini elde etmek açısından da katı, sıvı veya gaz yakıtların yakılması vasıtasıyla kimyasal enerji elde eder ve sonuçta elektrik enerjisi ortaya çıkar.

Termik Santral Nasıl Çalışır?

Bir enerji santrali içerisinde elektrik üretilmesi açısından öncelikle dönme etkisi elde edilmelidir. Yani santral içerisinde jeneratör bir dönme etkisi sağlamalı ve mıknatıs etkisi ile birlikte de elektrik üretimi yapılmalıdır. Bu açıdan da jeneratör yani tribünlerin dönmesi için de bir kaynağın kullanılması gerekir. Örnek olarak bir hidroelektrik santral su basıncı kullanırken, rüzgar santrali ise rüzgarın itme kuvvetinden faydalanır.

İstenilen bu dönme gücünün elde edilmesi için termik santrallerde yüksek basınçlı sıcak buhardan faydalanmak gerekmektedir. Bu yüksek sıcaklıktaki basıncın elde edilmesi için doğal gaz, kömür veya çöp yakımı sayesinde sıcaklık ile büyük bir kazanda su ısınır ve yüksek basınçlı buhar ortaya çıkar. Sonuç olarak yüksek buhar basıncı türbinlerin dönmesini sağlarken, türbin alternatörü çevirir ve sonuç olarak da elektrik enerjisi ortaya çıkar.

Önerilen Yazı: Hidroelektrik Santrali (HES) Nedir? Nasıl Çalışır? Faydaları, Zararları

Kademeli bir şekilde bakılırsa, termik santrali çalışma prensibinde;

Öncelikle yakıt sayesinde ısı elde edilir.
Isı ortaya bir buhar çıkarır ve buhar türbine ulaşır.
Türbin, dönme hareketi başlatır ve bağlı olduğu alternatörü döndürmeye başlar.
Alternatör, dönme ile birlikte elektrik enerjisi üretir ve bu elektrik enerjisi trafo aracılığı sayesinde yüksek gerilime dönüşür.
Yüksek gerilim, üretim hatlarına ulaştıktan sonra santraller vasıtası ile kullanıma gönderilir.
Santral içerisinde çok yüksek sıcak buhar oluştuğu için soğutma kuleleri kullanılır ve buhar tekrar soğutma kulesine gider, soğuduktan sonra sistem içerisinde geri dönüşüme alınarak tekrar kullanılır.

Termik Santral Çeşitleri Nelerdir?

Termik santrallerde belirtildiği şekilde yüksek buhar basıncının elde edilmesi için mutlaka bir yakıt kullanılması ve ısı elde edilmesi önemlidir. Bu bağlamda da termik santral çeşitleri genellikle kullandıkları yakıtlara göre birbirlerinden ayrılır. Örneğin, kömür kullanan bir santral kömür santrali veya petrol kullanan bir santral ise petrol santrali olarak adlandırılır.

Diğer açıdan bakıldığında yakıtlara bağlı olarak yine nükleer santraller, solar yani güneş enerjili termal santraller, doğalgaz çevrim santralleri ve bitki ya da çöplerin yakılması ile ısı elde eden termik santraller bulunmaktadır. Termik santrallerde kullanılan bu yakıtların her biri fosil yakıt kategorisinde yer aldığından dolayı termik santral çeşitlerinin tümü rezerv tüketen bir yapıya sahiptir. Bu nedenle hiçbir termik santral çeşidi yenilenebilir enerji olarak kullanılmaz.

Termik Santral Avantaj Ve Dezavantajları Nelerdir?

Günümüzde Türkiye’de 10 farklı noktada farklı doğal kaynaklar ile çalışan termik santraller yer almaktadır. Termik santraller uygun bir maliyet ile kurularak, üretim kapasitesi yüksek bir şekilde çalışır ve taşıma masrafı düşüktür. Ancak termik santral zehirli gaz açığa çıkarır ve çevreye zarar verirken, insan sağlığı üzerinde zarar oluşturabilir ve sürekli yakıt kaynağı bulma gerekliliği bulunmaktadır.