Hidroelektrik Santrali (HES) Nedir? Nasıl Çalışır? Faydaları, Zararları
Hidroelektrik Santrali (HES) Nedir?
Belirli mekanik düzen içerisinde suyun gücü kullanılarak elde edilen enerji olarak da tanımı yapılan hidroelektrik santrali, mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirerek elektriğin kullanımını sağlar. Hali hazırda Türkiye’nin çeşitli coğrafyalarında hidroelektrik santraller bulunmaktadır. Diğer adıyla “HES” olarak da bilinen bu santrallerin çevreye yararları ve zararları bulunmaktadır.
Hidroelektrik Santral Özellikleri
Yapay bir yükselti sonucu gerçekleştirilen santrallerde yenilenebilir enerji kaynağının kullanılması da maliyetlerin çok daha düşük seviyelerde kalmasını beraberinde getirir. Elektrik üretimi sağlaması için baraj yapımı ise her zaman için şart değildir. Akarsu tipi çeşitleriyle doğrudan türbin kanal üzerine kurulabilir. Bunun örneklerinden belki de en iyisi Dicle nehri olmaktadır. Akarsu üzerine barajlar yapılarak da büyük bir yapay göl ortaya çıkarılarak “Depo Tipi Hidroelektrik Santral” süreci tamamlanır. Atatürk Barajı başta olmak üzere Karakaya, Keban bu şekilde hizmet sunan santraller içerir. Med-cezir hareketlerinden de elektrik enerjisi üretimi sağlanırken haliç kullanımıyla suyun yeterli seviyeye gelmesi sağlanarak elektrik kazanılır.
Önerilen Yazı » Nükleer Santral (Reaktör) Nedir? Nasıl Çalışır?
Hidroelektrik Santrali Nasıl Çalışır?
Süreçte suyun belirli bir yükseklikte olması gerekirse daha düşük seviyelerdeki türbinlere gönderimi yapılır. Türbin çarklarının bulunduğu bölgeye hızlı bir şekilde suların çarpmasıyla birlikte türbin mili dönüşü başlatılır. Bu sayede jeneratör çalışırken elektrik enerji üretimi de gerçekleşmiş olur. Hidroelektrik santrali ana parçaları arasında su tutma yapısı, su alma yapısı, iletim kanalı, basınçlı borular, salyangoz, türbin, jeneratör, transformatörler, şalt alanı bulunur. Su girişiyle birlikte orta kısımda bulunan jeneratörün hareket geçmesi türbin hareketleriyle gerçekleşir. Üretilen elektrik ise hat üzerinden şebekeye gönderilir.
Hidroelektrik Santralinin Bileşenleri
Hidroelektrik santrali çeşitli bileşenlerden oluşur:
Baraj: Su biriktirilen ve kontrol edilen yapı.
Su Rezervuarı: Baraj gölü, suyun depolandığı alan.
Türbinler: Suyun kinetik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren motorlar.
Jeneratörler: Mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren cihazlar.
Transformatörler ve Aktarım Hatları: Üretilen elektriği dağıtım şebekesine ileten sistemler.
Hidroelektrik Santral Zararları Nelerdir?
Bazı dezavantajları da vardır:
Ekosistem Etkisi: Barajlar, su akışını değiştirerek ekosistemlere etki edebilir.
Toprak Kayması ve Taşkın Riski: Bazı durumlarda barajlar, toprak kaymalarına veya taşkınlara neden olabilir.
Önerilen Yazı » CERN Nedir? Ne İşe Yarar? Neler Yapılıyor?
Hidroelektrik Santral Faydaları Nelerdir?
HES’lerin bazı avantajları şunlardır:
Temiz Enerji Kaynağı: Su, fosil yakıtlara göre temiz bir enerji kaynağıdır.
Düşük Karbon Emisyonu: Hidroelektrik enerji üretimi, düşük karbon emisyonuyla çevre dostudur.
Düşük İşletme Maliyetleri: Uzun vadede bakıldığında, işletme maliyetleri düşüktür.
