V Kayışı Nedir?

V kayışı, fiber takviyeli elastomer matrisli malzemelerden oluşan bir makine elemanı olarak karşımıza çıkmaktadır. V kayışının ana amacı döndüren kasnaktan döndürülen kasnağa güç ve hareketi, temas yoluyla aktarmasıdır. Bundan dolayı V kayışların basma doğrultusunda mukavemeti olmamakla birlikte yüksek çekme mukavemeti değerlerine sahiptirler. Önemli özellikleriyle birçok uygulama da karşımıza çıkmaktadır. 

V Kayışı Tarihi Gelişimi

V kayışına benzer halatların kullanımı çok eskilere gitmektedir. Kaldırma amaçlı kurulan mekanizmalarda kullanılan kendir halatlarının zamanla şekil değişimine uğrayarak konikleştiği ve buna rağmen yükleri taşıyabildiği gözlendi. Fakat kendirin ve daha sonra bez ve kauçuktan yapılan kayışların kasnak tabanına oturması bir türlü önlenemediği için bugünkü anlamda V kayışlarının imali ancak 20. asırda mümkün oldu.

Önerilen Yazı » Debriyaj Nedir? Nasıl Çalışır?

Birinci Dünya savaşı sonunda artan taşıyıcı elaman ihtiyacına binaen V kayışı yeniden ele alındı. Bir dizi denemelerden sonra V Kayışı yani paralel olmayan yanakları ile güç taşıyıcı eleman bugünkü şeklini aldı. Yapılan denemelerde kayış kasnağın etrafında dönerken kasnak çapına orantılı olarak değişen 39 -40 derecelik yanak açısı bulundu. Bu kayışlar birisi yumuşak diğeri dayanıklı iki malzemeden yapılmıştır. Kasnakla sürtünen yüzeyi kromlu kösele, onun üstüne dayanıklı tabakayı oluşturmak için kordlu polyester konulur. Ortamın etkisinden korumak için genellikle kauçuklu bezle kaplanır.

V Kayışı Ne İşe Yarar?

V kayış mekanizmaları diğer güç iletimi elemanlarına göre, esneklikleri, geniş hız değişim oranları, dişli çark mekanizmalarına oranla, düşük maliyet ve bakım masrafları gibi özelliklerinden dolayı uzun zamandan beri, değirmenlerde, taşıtlarda, tekstil fabrikaları, korozif ortamlar vb. alanlarda oldukça geniş kullanıma sahiptir.

V kayışları düz kayışların aksine kısa mesafelerde kullanılır. V Kayışı ile iletimde büyük sürtünme kuvvetleri oluşur. Kayış kaynak üzerindeki kanallara oturduğundan kayışın kasnak üzerindeki kayması azdır. Kayışın eni dar olduğundan kasnak üzerinde birkaç kayış gerdirmek mümkündür

V kayışları standarttır. TS standardına göre normal V kayışları (TS 198/1, DIN 2215) ve dar V kayışları (TS 198/4, DIN 7753) olmak üzere ikiye ayrılır. Dar V kayışlarının ISO standardına göre SPZ, SPA, SPB ve SPC çeşitleri vardır. V kayışlarının kesitini, b genişliği, h yüksekliği ve imalat açısı tayin etmektedir. İmalat açısı 350-390 ±1 arasında değişmektedir.

Önerilen Yazı » İmmobilizer Nedir? Nasıl Çalışır? Ne İşe Yarar?

Özel V Kayışı Kullanımları

V kayışlarının özel bir hâli de birden fazla V kayışının mafsallı olarak birbirine bağlanmasıdır. Çalışma yerine göre bazı bölümleri çıkartılarak uzunluğu ayarlanabilir. Bu da montajı kolaylaştırmaktadır. Bundan başka varyatörlerde kullanılan genel V kayışları, çift taraflı V kayışları, çok profilli (tırtıllı) V kayışları, çok kanallı (birleştirilmiş) V kayışları da piyasada kullanılmaktadır.

Genelde kasnaklar GG-15 ve GG-20’den yapılır. Milin kasnağa geçen kısmına göbek, kayışın kasnağa temas eden kısmına ispit, göbekle ispit arasında kalan kısma ise gövde denir. Gövdeler dolu ya da kollu olarak yapılır.

Teknoloji Projeleri Youtube Kanalımızdaki Son Videomuza Göz Atmış Mıydınız?

Kaynak: Ders Notları ve Mekanizmalar Kitabı