Potansiyometre Nedir?

Bu yazımızda potansiyometre kavramını açıklayarak yazacağız. Ayrıca çeşitlerini de belirterek tanımlarını yapacağız. Potansiyometre tanım olarak, dışarıdan yapılan fiziksel etkilerle değeri değiştirilebilen bir direnç çeşiti olarak ifade edilmektedir. Çoğu uygulamada kısaca POT ifadesi de kullanılmaktadır. Potansiyometrelerin daha yüksek akımlara sahip devrelerde kullanılanlarına da reosta denmektedir.

Potansiyometreler alt taraftaki devre şeklinden görüldüğü gibi üç uçludur. Ortada bulunan ayarlı orta uç ise direnç üzerinde gezinerek direncin değerini değiştirir. Direnç değerinin değiştirilmesiyle de gerilim bölme, yani çıkış gerilimini istediğimiz bir değere ayarlayabilme imkanı sunar.

Önerilen Yazı » Bobin Nedir? Ne İşe Yarar? Özellikleri, Çeşitleri

Potansiyometre Çeşitleri Nelerdir?

Potansiyometreler aşağıdaki üç grup altında toplanabilir.

1. Karbon Potansiyometreler
2. Telli Potansiyometreler
3. Vidalı Potansiyometreler

Karbon Potansiyometre Nedir?

Karbon potansiyometreler, mil kumandalı veya bir kez ön ayar yapılıp, bırakılacak şekilde üretilmektedir. Ayar için tornavida kullanılır. Bu türdeki potansiyometreye “Trimmer potansiyometre” (Trimpot) denmektedir.

Önerilen Yazı » Osilatör Nedir? Ne İşe Yarar? Çeşitleri Nelerdir?

Yukarıdaki şekilde gösterilmiş olduğu gibi karbon potansiyometreler. Lineer (doğrusal) veya logaritmik (eğrisel) gerilim ayarı yapacak şekilde üretilir. Şeklin köşesinde karakteristik eğrileri çıkarılan potansiyometre görülmektedir. Yatay koordinat ekseni, potansiyometre fırçasının “a” ucuna göre dönüş açısını, gösteriyor. Düşey koordinat ekseni ise, a-s uçlarından alınan Vas geriliminin , a-e uçları arasındaki Vae gerilimine oranını (Vas/Vae) göstermektedir.

Aynı şeyleri direnç değerleri üzerinde de söylemek mümkündür. Şekilde, noktalı olarak çizilmiş olan A doğrusu, lineer potansiyometreye, B eğrisi ise logaritmik potansiyometreye aittir. Potansiyometre fırçası “a” ucunda iken Vas çıkış gerilimi sıfır ‘dır. Fırçanın 90° döndürülmüş olduğunu kabul edelim:

• Potansiyometre lineer ise; Vas = 32/100*Vae = 0,32Vae olur.
• Potansiyometre logaritmik ise; Vas = 8/100*Vae = 0,08Vae olur.

Yükselteçlerde volüm ve ton kontrolünde logaritmik potansiyometrelerin kullanılması uygun olur. Dirençlerin hangi türden olduğunun anlaşılmasını sağlamak için, omaj değerinden sonra “lin” veya “log” kelimeleri yazılır.

Önerilen Yazı » OLED Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır?

Telli Potansiyometre Nedir?

Telli potansiyometreler, bir yalıtkan çember üzerine sarılan teller ile bağlantı kuran fırça düzeninden oluşmaktadır. Bu tür potansiyometrelerin üzeri genellikle açıktır. Tel olarak Nikel-Krom veya başka rezistans telleri kullanılır.

Vidalı Potansiyometre Nedir?

Vidalı potansiyometrede, sonsuz vida ile oluşturulan direnci taramaktadır. Üzerinde hareket eden bir fırça, kalın film (Cermet) yöntemiyle oluşturulan direnci taramaktadır. Fırça potansiyometrenin orta ayağına bağlıdır. Böylece orta ayak üzerinden istenilen değerde ve çok hassas ayarlanabilen bir çıkış alınabilmektedir.

Potansiyometreler elektronikte başlıca üç amaç için kullanılırlar;

1. Ön ayar için
2. Genel amaçlı kontrol için
3. İnce ayarlı kontrol için

Yazımızı beğendiyseniz, diğer teknik yazılarımıza bakabilir. Paylaşarak bize destek olabilirsiniz. Eksik yerlerimiz veya bildiğiniz daha derin bilgileriniz var ise bize alt taraftaki mesaj kısmından mesaj atarak yazabilirsiniz. İyi çalışmalar dileriz.

Teknoloji Projeleri Youtube Kanalımızdaki Son Videomuza Göz Atmış Mıydınız?