Bobin Nedir? Ne İşe Yarar? Özellikleri, Çeşitleri
Bobin Nedir? Özellikleri, Çeşitleri
Bobin, Silindir bir nüve sarılı izole iletken bakır tellerden oluşan devre elemanlarıdır. Bütün dünyada kabul edilen birim olarak L harfi ile gösterilip Henry, şeklinde bilinmektedir. Bobine ayrıca self adı da verilmektedir. Bobin; bakır, gümüş tel veya litz teli denilen ipekle yalıtılmış tel ile sarılırlar. Bir iletkenin ne kadar çok eğik ve büzük bir şekilde ise o kadar direnci artar. Bir bobinin değeri tel kesitine, sarım (tur) sayısına, karkas boyuna, mandren çapına ve kullanılan nüveye (çekirdeğe) göre değişir.
Genel işlevleri bir iletken üzerinde geçen akımı manyetik alan içerisinde barındırarak yapısal enerjinin elde edilmesine yarar. Bobinler elektrik enerjisini manyetik alan şeklinde saklarlar. Bobin içerisinde bulundurmuş olduğu indüktör sayesinde her bir telin üzerinde geçen akımla birlikte manyetik alan oluşturmaktadır. Elde edilen manyetik alanlar belli ani veya kalkışlarla yükselmeler göstermemesiyle sadece düzenli olarak seviye artırma veya azaltma şeklinde ilerlemeler kat etmektedir.
Önerilen Yazı » SMD Direnç Nedir? Nasıl Okunur?
Bu özelliği sayesinde dışarıdan gelen yüksek bir akımda düzensizlik ortamı yaşanmamasına olanak sağlamaktadır. Enerji vermiş olduğunuz bobin içerisinde elektrik manyetik akımları seviyeli şeklinde azalma kayıt ettikleri için verilen enerjinin kesilmesinden sonra beklememiz gerekmektedir. Bu durumun kondansatörlerle de bağdaştırabiliriz.
Bobin Çeşitleri Nelerdir?
Hava Nüveli Bobinler
Hava kullanılarak çalıştırılan bobinlerdir. Genellikle yüksek frekansa sahip devrlerde AM ve FM alıcı-vercilerinden kullanılmaktadır. Bununla beraber filtre ve test cihazlarında da bulunurlar. Endüktans değeri 13-130 nH arasında bir değere sahiptir ve omik dirençlerinin değeri de küçüktür.
Ferit Nüveli Bobinler
Bu bobinler ise polyester, demir tozu ve pirinç gibi malzemelerden yapılmış nüve üzerine sarılır. Bu bobinlerin endüktans değeri mikro Henry civarlarındadır. Güç bobini olarak kullanılanların ise mili Henry civarında olmaktadır. Bunlarda hava nüveli bobinler gibi yüksek frekanslı devrelerle beraber radyo alıcı ve vericilerinde bulunurlar.
Demir Nüveli Bobinler
Birer yüzeyleri yalıtılmış ince demir sacların art arda birbirlerine yapıştırılmasıyla elde edilen nüvedir ve bobin bu nüvenin üzerine sarılır. Düşük frekanslarda kullanılır. Örnek olarak transformatörler verilebilir.
SMD Bobinler
SMD elemanları çok küçük elemanlar olarak düşünebilirsiniz. Bu bobinler diğer bobinlere göre oldukça küçük yapıdadır. Çok katmanlı elektronik devre kartlarına yüzey temaslı olarak monte edilebilmekle beraber sayısal sistemlerde kullanılır.
Ayarlı Bobinler
Nüve içinde bulunan mandrenin hareketi sayesinde endüktif direnci değişen bobinlere denmektedir. Endüktans değeri nüvenin aşağıya yukarıya hareket ettirilmesi ile değiştirilir. Alıcı ve verici devrelerinde kullanılmaktadır.
Önerilen Yazı » Kondansatör Nedir? Ne İşe Yarar?
Bobin Ne İşe Yarar?
İndüktörler üzerinde belli seviyelerde oluşturulmuş olan tel sargılar sayesinde elektrik akımının seviyeli şekilde inme ya da yukarı çıkmasına avantaj sağlamaktadır. Genel olarak büyük trafolar veya elektriğin kontrol altına alınma gibi durumlarda kullanılmakta olan bobinler farklı sarım noktaları olarak iki farklı parçaya ayrılmaktadır. Karşı karşıya bulunan tel sargılar belli miktarlara göre değişiklikler meydana getirebiliyor. Burada verilen enerji AC gerilimin aşağıya ya da yukarıya yükselmesine olanak tanıyor. Ek olarak manyetik depolama özelliklerine de sahip olan indüktörler anahtar özellikli güç kaynaklarında da kullanılabiliyor.
- Bobinler DC ile beslenen bir devrede çalışırken akıma sadece omik direnç gösterirler. (sargı direnci)
- AC ile beslenen bir devrede ise, bobinin akıma gösterdiği direnç (endüktif reaktans) artar.
- Eğer bobin içinden sabit değerde bir doğru akım geçiyorsa, bobin uçlarında bir gerilim indüklenmez sadece bobin direncinden dolayı uçları arasında bir gerilim düşümü meydana gelir.
Bobinin DC Akımına Karşı Göstermiş Olduğu Direnç
Bobin içerisinde yer almış olduğu temel sarmalar sayesinde öncesinden belirtilen görevlerde kullanılmak üzere imalatları yapılmaktadır. Bobinlere DC akımları verildiğinde AC akıma göre cansız şekilde işlev görmektedir. Yani DC akımıyla birlikte sarmalar içerisinde bulunan teller normal bir kablo veya iletken görevi görmeyerek geri tepmeli değişkenlikler geri yansıtabilmektedir.
Önerilen Yazı » Elektrik Neden AC Olarak Üretilir ve Kullanılır?
O yüzden DC akımlarının gerilimlerine karşı daha değişik modellere sahip olan elektronik malzemeler kullanılmaktadır. AC gerilimin de bobinler elektrik azaltıcı görevi gördükleri gibi elektriği yükseltme görevini de üstlenebiliyorlar. Örnek olarak bir kutunun içerisinde bulunan elektrik yükselticiler bobin seçeneklerine karşı olarak örnek gösterilebilmektedir. Bunların temel özellikleri tamamen üretilme aşamalarına bağlı olarak değişiklik gösterebiliyor.
İndüktörler Hangi Alanlarda Faaliyet Gösterebilirler?
Günümüzde pek çok elektronik alanlarda aktif olarak kullanılmakta olan indüktörler genel olarak manyetik ortamı oluşturmak için kullanılıyor. Özelliklerine göre farklılıklar yaratan bu tipler Motorlar, röleler, indüktif metal sensörleri, trafolar, solenoidler ve elektromıknatıslar alanlarında kullanılmaktadırlar. Aynı şekilde kendi imkanlarınızla birlikte elektromıknatıs özelliğine sahip indüktörleri kendi ev ortamınızda da elde etmeniz mümkündür.
Ferromanyetik malzemeyle üretilmiş olan çubuğa üzerine bobin sarılı DC gerilimi verildiğinde elektromıknatıs elde edilebiliyor. Bunun için sizlere lazım olan bir pil ve elektromanyetik ortamını oluşturan tellerdir. Bunları metal parçaya bağladığınız zamanda kendi etrafı üzerinde manyetik alanın oluşmasına etki yaratıyor. Motorların döne güçleri de tamamen bu mantıklar üretilerek geriden almış oldukları itme gücü ile ilerlemelerini kat ediyorlar.
