Yalıtkan, İletken ve Yarı İletken Kavramları Nedir?
Aslında bu kavramlar “adı üstünde” diye tabir edilen kavramlardır. Yani elektrik akımını ileten; demir, bakır, altın gibi maddelere iletken diyoruz. Tahta, cam, plastik, hava gibi elektriği iletmeyen maddelere de yalıtkan diyoruz. Bunlar ayrıca kendi içlerinde iyi iletken-kötü iletken veya iyi yalıtkan-kötü yalıtkan diye de sınıflandırılabilirler.
İletken ve yalıtkanlar dışında, ikisinin özelliklerini de duruma bağlı olarak gösteren maddeler vardır. Bunlara ise yarı iletken diyoruz. Yarı iletken kavramının ise büyük bir önemi vardır. Günümüz elektroniğin temel taşlarını bunlar oluşturur.
Kısaca iletken, yalıtkan ve yarı iletken kavramlarını bazı özellikleriyle anlatalım;
İletken: Elektriğin geçtiği her şeye iletken diyebiliriz. Evimizde, iş yerimizde ya da herhangi bir yerde, elektrik şebekesi ve tüm cihazlardaki kablolar, iletkenlere örnektir. Kablolarda kullanılan iletken madde genellikler bakırdır. Daha büyük ve güçlü hatlarda ise ayrıca demir, çelik ve alüminyum gibi iletkenlerde kullanılmaktadır.
Yalıtkan: Elektriğin iletilmediği maddelere yalıtkan diyebiliriz. Elektrik iletiminde kullanılan kablolar bizi veya onu değen bir şeyi çarpmaması gerek, işte bu kabloların etrafında, izolasyon için yalıtkan malzemeler kullanılmaktadır. Daha çok evlerimizden de göreceğimiz gibi plastikler kullanılmaktadır. Bağlantı yaparken de kabloların ucundaki yalıtkan katman, zımpara ya da bıçak ile temizlenir. Ayrıca bobin sarımlarında kullanılan kabloların etrafında, özel bir boya ya da cila vardır. Bunun neden kullanıldığını da merak etmiş olabilirsiniz. Bu da elektriğin geçmesini engeller.
Yarı İletken: Normalde elektriği geçirmeyen (yalıtkan) olup, bazı şartların yerine gelmesiyle elektrik geçirmeye (iletken) başlayan maddelerdir. Silisyum, Germanyum yarı iletkenlerin hammaddeleridir. Bu maddeler ile yapılmış transistörler, diyotlar yarı iletken maddelere örneklerdir.
