Fırçalı Motor Nedir?

DC motorların hareketli olan parçalarındaki manyetik alan, elektrik akımı etkisiyle oluşturulabilir. Hareketli olan bu motor bölümüne, akım sabit bir iletken tel üzerinden verilemez (Çünkü dönme hareketi ile bu iletken tel motor miline sarılır). Fırça ve kolektör adı verilen özel bir düzenekle motorun hareketli olan bu bölümüne akım aktarılabilir.

Fırça ve kolektör kullanılan motorlara fırçalı dc motor denir. Fırçalı dc motorlar gövdelerinde kullanılan manyetik alan kaynağına göre “Sabit Mıknatıslı Motor” ve “Elektro Mıknatıslı Motor” olmak üzere ikiye ayrılırlar. Ancak tüm motor tiplerinde, motorları oluşturan parçalar hemen hemen aynıdır. Şimdi bu parçaları inceleyelim.

Önerilen Yazı » Asenkron Motor Nedir? Nasıl Çalışır? Ne İşe Yarar?

Endüvi (Rotor) Nedir?

Endüvi; DC dinamo, DC motor ve AC seri motorun, dönen kısmıdır. Bu eleman, 0,3-0,7 mm kalınlığında çelik saclardan yapılmış silindirik gövde üzerine açılmış ve oluklara yerleştirilmiş sargılardan oluşmuştur. Endüvi sargılarının uçları, bakır dilimlerinden yapılmış olan ve üzerine fırçaların temas ettiği kısma (kolektöre) bağlanmıştır. Mille beraber dönen tüm yapı, endüvi olarak gösterilmektedir.

Gövde (Stator) Nedir?

DC ya da AC ile çalışan makinelerde N-S kutuplarının oluşturulması için yapılmış olan sargıların yerleştirildiği kısma indüktör denir. Küçük makinelerin indüktörleri, doğal mıknatıstan yapılırken; yüksek güçlü makine indüktörleri, gövdeye yani statorun içine oturtulmaktadır. Stator içersinde doğal mıknatıs olabileceği gibi elektromıknatıs da olabilir.

Fırçalar Ve Donanımları

DC ve AC ile çalışan kolektörlü makinelerin, kolektöre yapışarak elektrik akımının iletilmesini sağlayan parçalarına fırça (kömür) denir. Fırçalar, makinenin akım ve gerilim değerine göre farklı özelliklerde (sert, orta sert, yumuşak karbon, karbon-bakır alaşımlı vb.) üretilir. Fırçaların kolektöre düzgünce basmasını sağlamak için baskı yayları kullanılır. Fırçalar aşınabilir olduğundan zamanla biter. Bu durum makinenin sesinden, kolektörde aşırı kıvılcım oluşmasından anlaşılabilir. Bu kıvılcım zaman zaman ozon gazı oluşturur.

Motor Yan Kapakları

Gövde ve kapaklar motoru dış etkilere karşı korumak için alüminyum, demir ya da demir alaşımından üretilir. Rotorun stator içinde merkezi olarak yataklanması görevini ise kapaklar yapar.