Bazal Metabolizma Hızı (BMR) Nedir? Nasıl Hesaplanır? Faktörleri Nelerdir?
Bazal Metabolizma Hızı (BMR) Nedir?
Anlaşılabilir bir şekilde ifade etmek gerekirse insan vücudunun temel anlamda gereklilikleri yapabilmesi için ihtiyaç duyduğu kalori sayısına bazal metabolizma hızı denir. Temel işlevlerde kullanımı olurken matematiksel bir formül üzerinden hesaplaması yapılır. Burada işlevler ise nefes alma, dolaşım, hücrelerin üretilmesi, besinlerin işlemesi, proteinlerin sentezlenmesi ve iyon taşıma olarak sıralanır. Peki, burada ifade edilen BMR nedir?
Bazal Metabolizma Hızı (BMR) Nasıl Hesaplanır?
Öncelikli olarak dinlenme metabolizma hızı olan RMR ile benzer olmasına karşın aynı şey değildir. Çoğu uzman tarafından bu iki terim birbirinin yerine kullanılsa da ayırt edici yönleri vardır. Burada ifade etmek gerekirse bazal metabolizma hızı, temel anlamda vücudun gerçekleştirmesi gereken minimum işlemler için gerekli kalori sayısının ölçümüdür. Kısıtlayıcı ortamda daha verimli bir şekilde ölçümü yapılır. Diğer terim dinlenme metabolizma hızı ise dinlenme süresi oyunca yakılan kalori sayısını ifade eder. Ölçümü de tam bir gece uykusu alınmasının hemen ardından olur. Fitness eğitmenleri ya da spor hocaları tarafından bu iki unsurun karıştırıldığı da görülmektedir.
Önerilen Yazı: Yakılan Yağlar Nereye Gider?
Hesaplama işlemleri kısıtlayıcı durumlarda olurken temel nedeni ise sağlıklı kilonun tespit edilebilmesidir. Kullanılan Harris Benedict denklemi ise daha az maliyetlidir. Daha net ve doğru bir işlem için laboratuvar ortamında işlemlerin yapılması gerekir. Bu durum ise her zaman için mümkün olmamaktadır. Erkekler ve kadınlar için BMR nasıl hesaplanır değişkenlik gösterirken formülü ise şu şekildedir;
- Erkekler: 88,362 + (13,397 X KG) + (4,799 X CM) – (5,677 X YAŞ) = Bazal Metabolizma Hızı
- Kadınlar: 447,593 + (9.247 X KG) + (3.098 X CM) – (4.330 X Yaş) = Bazal Metabolizma Hızı
Kilo ve boyun belirli verilerle çarpılması sonrasında yaşın verisiyle çarpımından çıkarılması BMR hesabını ortaya koyar. Daha hızlı kilo verilmesi adına BMR çok daha yükseltilebilir. Toplam yakılan kalori miktarının günler içinde artırılması da kilo kaybını gösterecektir. Kişinin cinsiyeti, yaşı ve genetik durumlarda bazal metabolizma hızı özelinde etkendir. Vücut kompozisyonu durumunun rolü bulunurken buna göre yağ/kas oranı değişkenlik gösterir. Yağsız kas kütlesi oluşturulması, fazla yağlardan kurtulma, daha dengeli vücut oluşturulması noktasında bu bazal metabolizma hızına dair işlemler faktördür. Genel anlamda ifade etmek gerekirse birkaç haftalık düzenli ve ritimli çalışma sonrasında %8’lik bir hız artışı görmek sürpriz olmayacaktır.
Bazal Metabolizma Hızı (BMR) Faktörleri Nelerdir?
Hesaplamalarda görüldüğü üzere bazal metabolizma hızı BMR faktörleri oldukça fazla sayıda olurken çok daha fazlası da mevcuttur. İlk olarak yaş gelirken vücut ölçüsü, vücut kompozisyonu, genetik yapı, hormon durumları, sağlık durumu sırasıyla faktörleri listesindedir.
Yaş: Kişinin genç olmasıyla BMR sayıları daha yüksek çıkacaktır. Giderek büyüyen vücudun beslenmesi için ihtiyaç duyulan kalori oranı yükselir. Yaşlanma sonrasında ise yağ kütlesi kiloya dönüşür. Kas kütlesi şeklinde kilo verilirken yağların fazla olması ise vücut dengesini de olumsuz yönde bozar.
Vücut Ölçüsü: Bazal Metabolizma Hızı faktörlerinden olan vücut ölçüsü, vücut aktivitelerinin gerçekleştirilmesinde belirleyicidir. Daha uzun veya kalıplı bireylerde ihtiyaç duyulan kalori haliyle çok daha fazla olmaktadır. Organların büyük olması da kalorinin gereksinimini arttırır.
Vücut Kompozisyonu: yağlardan çok daha aktif olan kasların ortaya çıkarılmasında kalori ihtiyacı ilk rolü oynarken farklı BMR değerlerine de bu nedenle sahip olunabilir. Kadınlarda yağ oranı fazla olurken aynı boy ve kiloda olmasına karşın BRM değerlerinin daha düşük çıkması buna ilişkin bir durumdur.
Genetik Yapı: Var olan BMR değerleri faktörlerinden olan genetik yapıyla beraber birçok unsur oluşabilir. Aileden gelen rahatsızlıklar, hastalıklar ya da engelleyici unsurlarla BMR değerlerinde düşüş gözlemlenebilir. Diğer bir faktör hormonlar ise BMR yükseltme noktasında sorumludur. Metabolizma hızlandırma-yavaşlatma yapılarak vücut ihtiyacı kalori durumları ortaya çıkarılır. Kişinin iyileşme döneminde BMR değeri yüksek çıkar. Bir enfeksiyon durumu varsa da bu aynı şekilde olurken ihtiyaç duyulan kalorinin daha fazla olmasıyla bu açıklanır. Sağlık durumları bu nedenle etkili faktörler arasındadır.
