Dejavu Nedir? Neden Olur?
Dejavu Nedir?
Dejavu kavramı bir fenomen olarak karşımıza çıkıyor. Çoğu insan ilk defa yaşadığı bir olayı daha önce yaşadığına dair bir hisse kapılır. Ya da ilk defa gittiği bir yere daha önceden gitmiş gibi hisseder. Büyük ihtimalle sen değerli okuyucu sende yaşadın. Çünkü yapılan araştırmalara göre 3 insandan 2’si hayatları boyunca 1 kere de olsa dejavu adı verilen bu hissi deneyimliyor. Hal böyle olunca da Dejavu nedir sorusunun yanıtı fazlasıyla merak ediliyor.
Dejavu, Fransızca’da daha önceden anlamına gelen “deja” ve görmek anlamına gelen “voir” kelimelerinden oluşmaktadır. Teknik olarak dejavu ifadesi yaşanan bir olayı geçmişte yaşamış olma veya ilk defa görülen bir yeri daha evvelden görmüş olma hissi olarak açıklanıyor. Ayrıca “Dejavu bir hastalık mıdır?” sorusu da sıkça sorulmaktadır. Dejavunun görülme sıklığına bağlı olarak hastalık olup olmadığı tespit edilebilir. Eğer dejavu hissi sıklıkla yaşanmıyorsa dejavu bir hastalık veya bir hastalığın habercisi niteliğinde değildir.
Önerilen Yazı » Telekinezi Nedir? Nasıl Yapılır? Ne İşe Yarar?
Dejavu’nun Nedeni
En merak edilen bir diğer kavram ise dejavunun nedenleridir. Dejavunun nedenlerini anlamak için tarihsel sürecini incelemek gerekir.
Dejavu kavramı ilk olarak 1876 yılında Fransız Fizikçi Emile Boiraç tarafından kullanılmıştır. Bilim literatürüne girmesi ise zaman almıştır. 1928 yılına gelindiğinde Edward Titchener, “Bir Psikoloji Kitabı” adlı eserinde dejavu kavramına yer vermiştir. Titchener’ın görüşlerine göre insan beyni, deneyimle alakalı kesin bir algı üretimi yapmadan önce kısmi bir algı oluşturmaktadır. Oluşan bu kısmi algı ise dejavu hissine sebebiyet vermektedir.
Bilimsel olarak dejavu, beyinde yer alan sağ lob ile sol lobun ufak bir zaman farkıyla çalışması durumudur. Bu zaman farkı milisaniyeden daha azdır. Yaşanılan deneyimi beynin bir lobu diğerinden önce algıladığı için, geç algılayan beyin lobu o deneyimi daha önceden yaşamış gibi hisseder. Farklı bir şekilde ifade edilecek olursa ; dejavu sinir aksonlarındaki ufak bir sapmanın sonucunda meydana gelir.
Yapılan bilimsel araştırmaların sonucunda temporal lob krizleri öncesinde dejavu hissinin yaşanabileceği saptanmıştır. Dejavu hissinin erken Alzheimer hastalığında erken teşhis konusunda faydalı olacağı düşünülse de şuan için bu düşüncenin bilimsel olarak ispatlanmamıştır.
Önerilen Yazı » Hafıza Egzersizleri Zekayı Artırıyor Mu?
Dejavu Kimlerde Görülür?
Önceki zamanlarda dejavunun şizofrenlerde, anksiyete bozukluğu veya depresyon gibi rahatsızlığı bulunan hastalarda görüldüğüne dair bir yanılgı bulunuyordu. Zaman içerisinde yapılan araştırmalar sonucunda bu tarz rahatsızlıklar ile dejavu arasında bir bağlantının bulunmadığını ortaya koymuştur.
Dejavu aslında her bireyde gözlenebilir. Ancak özellikle epilepsi hastalarında dejavu hissine rastlanmaktadır. Nöbet oluşmadan önce, henüz bilinç açıkken deneyimlenen dejavu hissi, hastanın daha şiddetli ataklar geçirmesine sebebiyet verebiliyor. Bu sebeple, ergenlik veya çocukluk döneminde sık sık dejavu hissi deneyimleniyorsa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Bu sayede hastalık teşhisi erkenden yapılabilir. Yetişkin bireylerde ise stres, kaygı, yorgunluk gibi sebeplere bağlı olarak dejavu olma durumu yaşanabilmektedir.
