Rüzgar Çeşitleri Nelerdir?

Bir önceki yazımızda rüzgarın ne olduğunu, nasıl oluştuğunu açıklamıştık. (Buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.) Bu yazımızda ise alize, meltem, muson, fön, tornado, girdap, tayfun gibi rüzgar çeşitlerini inceleyeceğiz. Rüzgarlar genel anlamda iki gruba ayrılırlar;

1. Düzgün devamlı rüzgarlar
2. Düzgün olmayan ve devamsız rüzgarlar: Tayfun, Tornado, Girdap gibi büyük boyutlu rüzgarlardır. Gelin alt tarafta bunların açıklamalarını okuyalım.

Düzgün Devamlı Rüzgarlar Nelerdir?

Alize rüzgarları (Ticaret rüzgarları): Bu rüzgarlar, her mevsimde gerek kuzey yarımkürede, gerek güney yarımkürede 30o enlemi üzerinde bulunan yüksek basınç kuşağından ekvator üzerindeki alçak basınç kuşağına doğru hareket ederler. Kristof Kolomb’un gemisiyle Amerika’yı keşfetmesinde bu rüzgarlar önemli rol oynamışlardır.

Kontr-Alize rüzgarları (Batı rüzgarları): Alize rüzgarlarının oluşmasına neden olan hava ısınır ve oluşan alçak basınç merkezlerinde yukarı doğru yükselir. Yükselen hava kütleleri bir süre sonra alize rüzgarlarının aksi yönünde olmak üzere harekete başlar ve Kontr-Alize rüzgarlarını oluşturur. Kontr-Alize rüzgarlarının Alize rüzgarlarından farkı, Alize rüzgarlarının aksi yönünde ekvatordan kutuplara doğru hareket etmeleridir.

Muson rüzgarları: Bu rüzgarlar bütünüyle mevsimleri ilgilendiren rüzgarlardır. Genel olarak yazın karaların denizlerden, kışında denizlerin karalardan daha sıcak olduğu bilinmektedir. Böylece karalar üzerinde denizlere göre daha düşük bir basınç alanı oluşacaktır. Bu şekilde oluşan alanlarda yüksek basınçtan alçak basınca doğru hava hareketi başlar. Yazın denizlerden karalara, kışında karalardan denizlere doğru bu rüzgarlar eserler.

En çok görüldüğü bölgeler Tropikal ve Subtropikal bölgelerdir. Asya’nın güney sahilleri Muson rüzgarlarına çok uygundur. Bu bölgelerde esen muson rüzgarları, alize rüzgarlarının aksi yönünde estikleri zaman alize rüzgarlarının etkilerini ortadan kaldırır ve yalnız kendilerini hissettirir. Alize rüzgarları ile aynı yönde estikleri zaman rüzgarı daha da kuvvetlendirirler.

Meltem rüzgarları: Gece ve gündüz, karalar ve denizler arasında görülen sıcaklık farklarından doğan ve oluşu itibariyle musonlara benzeyen bir rüzgardır. Bu rüzgarlar atmosferin alt tabakalarında 150-200 m yüksekliğe kadar kendilerini hissettirebilirler. Bunlara Meltem Rüzgarları denir.

Karalarla denizler arasında olan Kara ve Deniz Meltemi adını alan bu rüzgarlar, dağ ve vadi arasındaki sıcaklık farkından dolayı buralarda eserek Dağ ve Vadi Meltemleri adını alırlar. İzmir ve çevresinde esen deniz meltemine İmbat adı verilir.

Fön rüzgarları: Bu rüzgarlar genellikle dağlık alanlarda görülmektedir. Bu rüzgarların meydana gelmesi için iki koşulun bulunması gerekir. Bunlardan birincisi hava kütlelerinin bir yerden diğer bir yere hareket etmeleri, ikincisi de hareket yönlerinde yüksek bir engelin yani dağın bulunmasıdır. Bu şekilde hareket eden hava kütleleri dağın bir yamacına çarptıkları zaman yükselmek zorunda kalırlar. Yükseliş anında nemini kaybeden hava kütleleri dağın diğer yamacından aşağıya doğru inerken ısınmaya başlar ve aşağı indiğinde kuru ve sıcak bir karakter kazanır. Bu rüzgarlara Fön Rüzgarları adı verilir.

Diğer düzgün ve devamlı rüzgarlar ise Sirokko, Hamsin, Bora, Mistral ve Krivetz rüzgarlarıdır.

Düzgün Olmayan ve Devamsız Rüzgarlar Nelerdir?

Düzgün olmayan ve devamsız rüzgarlar, hava kütlelerine, siklon ve antisiklon merkezlerine bağlı olarak oluşan rüzgarlardır. Bu rüzgarların bir özelliği de hem kendi eksenleri etrafında hem de belirli bir yönde hareket etmeleridir. Fırtınaları oluştururlar. Siklon ve antisiklonlar dağıldıklarında bu rüzgarlarda kaybolurlar. Düzgün olmayan devamsız rüzgarlar iki grupta toplanırlar.

1. Siklonik rüzgarlar
2. Antisiklonik rüzgarlar

Siklonik rüzgarlar alçak basınç, antisiklonik rüzgarlar ise yüksek basınç merkezinde görülmektedir. Siklonik olan fırtınalar daha enerjik ve daha kuvvetlidir. Siklonik fırtınalar içinde; Harikeyn (Hurricane), Tayfun, Tornado ve Girdap yer almaktadır. Harikeyn’ler genellikle Hint adaları çevresinde meydana gelirler. Bazen Meksika körfezi ve Amerika’nın iç kısımlarında da görülmektedir. Bu fırtınalar Atlas Okyanusunda çok tehlike yaratırlar. Tayfun’lar da aynı tip fırtınalar olup daha çok Japon denizinde görülürler.

Tornado’lar da aynı tip özelliklere sahiptir. Diğerlerinden farkı daha küçük çapta oluşmaları ve kısa süreli olmalarıdır. Alçakta oluştuklarında hortum meydana getirirler. Girdap (hortum)’lar ise kuru bir atmosferde fazla ısınan havanın tozla beraber yükselmesi sonucu oluşur. Antisiklonik rüzgarlar ise fırtına karakterinde olmayan, genel olarak hava kütlelerinin normal şekillerde akışları halindeki rüzgarlardır. Yüksek basınç alanlarında merkezden çevrelerine doğru eserler

Teknoloji Projeleri Youtube Kanalımızdaki Son Videomuza Göz Atmış Mıydınız?