Farabi Kimdir? Hayatı ve Eserleri Nelerdir?
Farabi Kimdir?
Her ne kadar eserlerinde milliyeti hakkında bir bilgi bulunmazken Türk asıllı olduğu dile getirilen Farabi, 870 yılında Türkistan’ın Farab şehrinde dünyaya gelmiştir. Farsça dilinde eserleri mevcut olmakla birlikte Türk ve Fars kültürlerini kaynaştırdığını söyleyebiliriz. Türk olduğunu gizlemesi ise daha ziyade Türklerin bilimsel çalışmalarda yer almamasıyla açıklanmaktadır. Asıl ismi Ebu Nasır Muhammed İbn Türkan el Farabi olurken Batı dünyasında ise daha çok Alfarabius olarak bilinmektedir.
İlk öğrenim sürecini Farabi’de tamamladıktan sonra babasının da istekleri doğrultusunda Bağdat’a gitmiştir. Zamanın en iyi eğitiminin verildiği kentlerden olan Bağdat’ta ilim öğrenmeye başlamış ve Hristiyan olduğu bilinen filozof Ebu Bişr Metta Bin Yunus’un talebesi olmuştur. Arapça ve Farsça dışında Grekçe ile Latince’yi de çok iyi derecede öğrenirken Aristo ve Eflatun’un eserlerini defalarca okuması da felsefe özelinde yoğunlaşmasını beraberinde getirmiştir.
Önerilen Yazı » Giordano Bruno Kimdir? Hayatı ve Eserleri
Farabi Buluşları
Matematik ve fiziki ilimler konusunda da önemli gelişmelere öncülük eden Farabi, sonraki yıllarda ise felsefi konularında araştırmalar yapmış, düşünce metotları geliştirmiştir. “İdeal Kent Halkının Görüşleri” olarak çevrilen kitabında kişinin sağlıklı bir bedene nasıl sahip olabileceğini anlatmıştır. Sağlıklı bir akıl, sağlıklı bir güç, sağlıklı bir kişilik ve sağlıklı bir ahlakın nasıl olması gerektiğini de metotlarıyla ortaya koymuştur. Eserinde yalnızca ahlaki unsurlardan da bahsetmemektedir. Tıp alanında da kendisini geliştiren ünlü bilim insanı, tıp ilminin yedi esasının da ilgili kitabında vermektedir. İnsan bedenindeki organların tanınması, hastalıkların çeşitlerinin öğrenilmesi ve ilaçlarla ilgili bilgilerde bulunmaktadır.
Farabi Fikirleri
Felsefe eğitimleri sonrasında çeşitli konularda farklı fikirlere sahip olması başta İmam Gazali ve İmam Rabbani olmak üzere çeşitli İslam alimlerinin eleştirilerine hedef olmasına neden olmuştur. Buna göre Farabi tarafından inanılan felsefe aslında Aristo’ya dayanmaktadır. Akılcı felsefeyi savunan Farabi, evrendeki varlıkların bilinmesi ve doğru anlamlar çıkarılmasıyla Allah’a akıl yoluyla ulaşılacağını söylemiştir. Gerçek filozofların aynı yolda giderek doğruya ulaşacağını belirtmesinden dolayı düşünce ayrılıklarının yaşanmasını da ihtimal dışı kabul etmektedir. Ayrıca siyasal felsefe konusunda da fikirlere sahip olan Farabi’nin birçok görüşü sonraki yıllarda İbni Sina ve İbn Rüşd tarafından geliştirilmişlerdir.
İnsanın en üst düzeye kentte sahip olabileceğini belirten Farabi, erdemli ve erdemsiz olarak iki kent ayrımı yapmaktadır. Buna göre insanların yardımlaştığı ve birlikte yükseldiği kenti erdemli olarak kabul eder. Bireylerin toplum içinde yaşamasıyla gelişmenin olabileceğini savunur. Erdemsiz kentlerde ise devamlı sınıflar arasında çatışmalar olmaktadır. Güçlü ile güçsüzün mücadelesinde hep güçlüler kazanır ve sorunlar devam eder.
Farabi Eserleri
Başta mantık ve matematik olması üzere müzik ve felsefe alanlarında eserler ortaya koymuş olan Farabi, aynı zamanda çeşitli konulardaki ilkleriyle de Batı dünyasının takip ettiği kişilerin başında gelmektedir. Eserlerini birçok konuya değinen Farabi, Ta’lim-üst Sani, İksa-ül- Ulum vet-Ta’rif bi Ağradiha, Kitabus-Siyasetil Medeniyye, Kitab-üs Saade, Er-Risale fi Ehl-il Medeniyet-il Fadıla gibi önemli kitaplar ortaya koymuştur.