Harezmi Kimdir?

Milattan sonra 780 ile 850 yılları arasında yaşamış olan İslam bilgini olarak kabul edilen Harezmi birçok açıdan büyük öneme sahiptir. Abbasiler zamanında yaşamış olup bilim insanı olarak da kabul edilirdi. Hive bölgesi içerisinde var olan Hazerm şehrinde doğmasından ötürü Harezmi olarak bilinmektedir. Çocukluk döneminden sonra ise Bağdat’a gelerek önemli isimlerden dersler almaya başlamıştır. Sonrasında ise meşhur Saray Kütüphanesi yöneticisi olan Harezmi çeşitli eserlerin çevrilmesinde de öncülük etmiştir.

Harezmi Eserleri

Hemen her kitabı Latince’ye çevrilen Harezmi’nin ortaya koyduğu çeşitli teorilerin hali hazırda derslerde okutulduğu da bilinmektedir. Daha ziyade matematik, geometri ve astronomi alanlarında da çalışmaları vardır. Bunlardan en bilineni ise “0” rakamına getirdiği bilimsel açıklıktır. Bununla birlikte logaritma kavramının da bulucusu olan Harezmi, kesirli sayılarla işlemler yapılmasına da öncülük etmiştir.

Beyt’ül-Hikme eserinde de olduğu gibi dünyanın hacmi ve çevresiyle ilgili çeşitli hesaplamaları yapabildiği de söz konusudur. Bununla birlikte trigonometrik tabloların detaylandırılması da Harezmi tarafından gerçekleştirilmiştir. Harezmi’nin matematik çalışmalarının yer aldığı kitapların başlıcası Kitab-ül Muhtasar fi Hesab ül Cebr vel Mukabele’dir. Bununla bilrikte Kitabü’l- Muhtasar fi’l Hisabü’l Hindi ve El Mesuhat adlı eserinde de ikinci dereceden denklemler konusunda önemli bilgiler vardır.

Önerilen Yazı: Ali Kuşçu Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Eserlerinin incelenmesi halinde denklemlerin nasıl çözümlendiği net bir şekilde anlaşılmaktadır. Birçok matematik probleminin çözümünde etkili olan ikinci dereceden denklemler özelinde ne zaman çift kökün alınacağı da geometrik olarak Harezmi tarafından kanıtlanmıştır. Bunlarla birlikte binom çarpımları ile ilgili de bilimsel çalışmaları Batı dünyasında rağbet görmesini kaçınılmaz hale getirmiştir. Hemen bütün gelişmiş üniversitelerde Harezmi üzerine çalışmalar yapılırken eserlerinin incelenmesi de devam etmektedir. 1986 yılına kadar Almanya’nın Leipzig Üniversitesi’nde ders kitabı olarak okutulan Harezmi eseri El Cebr ve’l Mukabele isimli kitabında geometri konuları da vardır.

Harezmi ve Coğrafya

İslam Bilgini olarak kabul gören Harezmi yalnızca matematik ve geometri bilimleri için değil, çeşitli alanlarda ortaya koyduğu eserlerle bilime yol göstermektedir. Batlamyus tarafından çizilen dünya haritasındaki eksiklikleri tamamlayan ve hataları gideren kişi olmayı da başarmıştır. 830 yılında 70 bilim insanının katkısıyla dünya haritası çizmiş olup, güneş saatlerine dair de eserleri mevcuttur.

Astronomi Çalışmaları

Astronomi çalışmalarında ise yıldızlar ve gezegen hareketlerine dair incelemeleri söz konusudur. Güneş ve ay tutulmalarını gözlemleye çalıştığı da bilinir. Bunlara dair çeşitli çizelgeler oluşturmayı başaran Harezmi dünyanın çapını hesaplamak içinde formüller kullanmıştır. Yaptığı incelemeler sonucunda ise Nil Nehri kaynağının yerini ve başlangıç boylamını isabetli bir şekilde bulduğu bilinir.

Hint Sayıları

Önemli eserlerinden bir başkası da “Hint Rakamları Hakkında” isimli eser olurken detaylı çalışmalarla sayıların logaritma kavramının ortaya çıkmasına vesile oldu. 10 rakam bulunan Hint sayılarına göre işlemlerin yapılmasının sonuçlarını ortaya koymuştur. Gerek Latince gerek Çince’ ye tercüme edilen eserlerinin günümüz bilim dünyasına önemli katkılar verdiği de su götürmez bir gerçektir.

Teknoloji Projeleri Youtube Kanalımızdaki Son Videomuza Göz Atmış Mıydınız?