Kopilya (Gupilya) Nedir? Ne İşe Yarar? Çeşitleri Nelerdir?
Kopilya (Gupilya) Nedir?
Bu yazımızda kopilya diğer adıyla gupilya nedir, ne işe yarar konularını inceleyeceğiz. Makine elemanı olarak karşımıza çıkan kopilya, titreşimli çalışan makinelerde, somunların kendiliğinden çözülmesini, perno ve ayar bileziklerinin ekseni boyunca çözülmesini emniyete almak amacıyla kullanılan standart makine elemanlarına denir.
Sert çelikten yapılmış telin ikiye katlanması ile yapılır. Uçlu diye tabir ettiğimiz civataların ucundaki diş açılmamış yerinde bulunan delikten geçirilerek ucunun bükülmesi sonucu somunun çıkmamasına yarayan makine elemanlarıdır. Yarım daire kesitli tel çubuklardan maşa şeklinde biçimlendirilmişlerdir. Yerine takıldıktan sonra delikten çıkmamaları için bükülen tarafta gözlük bırakılır. Diğer uç delikten çıktıktan sonra iki ucu ters yönde bükülür.
Önerilen Yazı » Perçin Perçinleme Nedir? Ne İşe Yarar?
Somun, perno ve ayar bileziği emniyetinde kullanılan elemanlardır. Vidalı kısma açılmış uygun delik ile taçlı somunun yarığı aynı hizaya getirildikten sonra gupilya takılarak uçları kıvrılır. Bu şekilde somunun çözülmesi önlenir. Kopilyalar TS 2339’ da standartlaştırılmışlardır. Akma çelikten, pirinçten, bakırdan veya alüminyumdan yapılırlar. Normal somunlarda frenleme kullanıldığı gibi taçlı somunun kopilya ile frenlemesi daha çok yapılmaktadır. Kopilyanın çapı, kullanılacağı perno veya cıvata delik çapına göre seçilir. Bir kopilyanın çapı geçeceği delik çapından daha küçük yapılır. Anma çapı olarak geçeceği delik çapı kullanılır.
Kopilyaların standartları aşağıdaki gibidir;
Kopilyanın Çeşitleri Nelerdir?
Bu standardın kapsamına giren gupilyalar, biçimlerine göre;
- Maşa biçimli,
- Yay biçimli,
- Kama biçimli olmak üzere üç sınıfa ayrılır.
Bu biçimlerden en çok maşa biçimli gupilya kullanılmaktadır. Diğer biçimleri piyasada nadir olarak bulunmaktadır. Bunların dışında ihtiyaca göre daha değişik şekil ve ölçülerde gupilya yapılabilir.
İlginizi Çekebilir » Haddeleme Nedir? Sıcak ve Soğuk Haddeleme
Kopilyaların yapımında aşağıda gösterilen malzemeler kullanılır
- Akma çelikleri, paslanmaz çelik
- Bakır-çinko alaşımları (Cu-Zn)
- Bakır alaşımlı (Cu), yay çelikleri (TS 597)
- Bakır (Cu)
- Alüminyum alaşımları(Al)
İsteğe bağlı olarak diğer malzemelerden de yapılabilir. Gerektiğinde krom, nikel vb. kaplanabilir veya fosfatlanabilir.