Otomatik Vites Nedir?

Otomatik vites, Avrupa’da neredeyse çoğu arabanın sahip olduğu, ülkemizde ise sürüş rahatlığı getirmesiyle hızla yaygınlaşan bir sistem olarak karşımıza çıkıyor. Otomatik vitesli araçların en önemli özelliği otomatik şanzımanlarının bulunmasıdır. Otomatik şanzıman nedir diye düşündüyseniz, düz vitesli araçlardaki debriyajın görevini yerine getiren bir sistemdir. 

Otomatik Şanzıman Nedir?

Otomatik şanzımanlar; kalkış ve kavrama sürecini, aktarma oranının seçilmesini ve viteslere geçilmesini kendi kendilerine gerçekleştiren otomatik sistemlerdir. Taşıtın hızına, gaz kelebeği pozisyonuna, yol ve yük şartlarına bağlı olarak viteslerin otomatik olarak değişmelerine imkan veren bir sistemdir.  Hız ve tork ihtiyacına göre gerekli olan vites aralıkları planet dişli sistemi ile sağlanır. Dişli tertibatını oluşturan her dişli ile taşıyıcı sıra ile sabit tutularak değişik dişli oranları sağlanır. Bunlar planet dişlisi yörünge dişlisi ve güneş dişlidir. Otomatik şanzımanda kavrama ve frenler planet dişlilerin her bir parçasını kilitleyerek dişli oranlarını kontrol ederler.

Önerilen Yazı: Hibrit Araba Nedir? Nasıl Çalışır? Özellikleri Nelerdir?

Otomatik vites sistemi sayesinde sürücünün vites artırıp-azaltmasına gerek olmadan, aracın hareket etmesi için gereken vites atışlarını araba kendi kendine yapacaktır. Bu sebepledir ki özellikle Avrupa’da otomatik vitesli araçlar yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Çünkü kullanımı kolaydır. Otomatik vitesi sisteminin içinde otomatik şanzıman bulunmaktadır. Bu şanzıman içinde birden fazla sistemi içinde barındıran parçalar bulunur. Otomatik şanzımanda bulunan dahili tork konvertörü, motordan gelen gücü şanzımana aktarma işini üstlenir.

Otomatik şanzımanın diğer bileşenleri arasında sekiz kadar sürüş kademesi sunan bir planet dişli seti ve ayrıca bir hidrolik ya da elektronik/hidrolik kontrol ünitesi yer alır. Yukarıda anlatılanlardan yola çıkarsak otomatik şanzıman, otomatik olarak vites değiştiren bir vites kutusu olarak çalışmaktadır. Bu özel vites geçişleri saymazsak debriyaj bulunmadığı için bu sistem daha farklı işlemektedir. Sistemin işleyebilmesi için şanzımanın içindeki parçaların oldukça uyumlu çalışması gerekmektedir.

Otomatik Şanzıman İçerisinde Neler Bulunur?

• Tribün (Tork konverter),
• Servo,
• Hidrolik sistem,
• Vites,
• Yağ pompası kademeleri,
• Diferansiyel,
• Solenoid (selenoid),
• Planet dişli sistemi,
• Otomatik şanzıman beyinleri ( Hidrolik ya da Elektronik)
• Saclar ve balata takımları,
• Sübap, soğutucu ve şanzıman yağı gibi parçalar bulunmaktadır.

İlginizi Çekebilir: Debriyaj Nedir? Nasıl Çalışır?

Otomatik şanzıman sayesinde vites geçişlerindeki sürelerin en aza indirgenmesi amaçlanmıştır. Manuel vitesli araçlarda debriyajla motorun gücü tekerleklere verilirken otomatik vitesli araçlarda bu sistem tork konverteri sayesinde gerçekleşmektedir. İçerisindeki mekanizma ile debriyaj kullanmadan motorun gücünü doğru zamanlama ile tekerleklere vermektedir. Bu mekanizma sürekli bir tork dönüşümü yapan yağ mekanizmasıdır. Tork dönüşümdeki değişimle birlikte motorun tekerleklere yani araca verdiği güç ve şiddette değişmektedir. Bununla birlikte de araç yavaşlamakta ya da hızlanmaktadır.

Teknoloji Projeleri Youtube Kanalımızdaki Son Videomuza Göz Atmış Mıydınız?