Renk Nedir? Renk Algısı Nedir?
Renk Nedir?
Bizimle iç içe olmuş, her yer de gördüğümüz bazı kavramların ne demek olduğunu açıklamakta zorlanırız. Örneğin renk gibi. Birisi bize renk nedir diye sorsa ne cevap vereceğimizi düşünürüz. Biz de bu sebeple renk kavramını bu yazımızda açıkladık. Renk, görünür ışık tayfı olarak adlandırdığımız yaklaşık 400-700 nanometre (1 nm = 10-9 m) dalga boyları arasındaki ışığın algılanması olarak tanımlanabilir. Başka bir teknik ifadeyle, görünür ışık elektromanyetik dalgaların, insan gözü tarafından algılanabilen hayli dar bir frekans aralığına renk denir.
Renk kavramını anlayabilmek için bazı terimleri bilmemiz gerekir. Onlardan birisi de elektromanyetik tayftır. Elektromanyetik tayf, elektromanyetik radyasyonun tüm çeşitlerinin bir arada ifade edilmesidir. Ayrıca dalga boyu en kısa olan gama ışınlarından çok daha uzun olan radyo dalgalarına kadar geniş bir aralıktan oluşur. İnsan gözü ise bu tayfın çok küçük bir kısmını algılayabilir. Tüm renkler bu küçük aralıkta oluşur. Görme mekanizması herkeste hemen hemen aynı şekilde gerçekleşir, belli bir dalga boyundaki yansıyan ışığı ve dolayısıyla da o ışığa karşılık gelen rengi görürüz. Birbirine çok yakın renk tonlarının daha kolay ayırt edilmesi ise kişisel tecrübeler yoluyla geliştirilebilir.
Renk Algısı Nedir?
Renk; ışık kaynağı, nesne ve izleyiciden oluşan üçlü bir algılama sistemi olarak değerlendirebilir. Renk bir algıdır ve bahsedilen bu üç öğeden herhangi birinde bir değişiklik olduğunda bu algı da değişir. Örneğin bizim kırmızı gördüğümüz bir cismi arılar yeşil görür. Farklı canlılar farklı renk algılayıcılarla donanmıştır. Renkli görme yetisi olmayan ya da zayıf olan canlılar, parlaklıktaki farklılıkları daha iyi ayırt eder. Gündüz aktif olan kuşlarda gece aktif olan kuşlarda olduğundan daha fazla renk algılayıcı hücre vardır. Çoğu memeli hayvan insandan daha az sayıda renk algılar. Bazı canlılar ise insan tarafından algılanamayan renkleri de görür, örneğin arılar UV ışığı görür.
Renk üç temel öğe ile tanımlanabilir: Ton, doygunluk ve parlaklık. Renk algısı hem nesnenin rengine hem de gözlemcinin algısına bağlıdır. Başka bir deyişle, gözlemcinin görsel algılayıcılarının öznel özelliklerine, nesnenin yansıttığı ışığa ve nesnenin konumuna bağlıdır. Eğer nesne tüm dalga boylarındaki ışığı yansıtıyorsa beyaz, hepsini soğuruyorsa siyah, bunların arasında kalan durumlarda yani bazı dalga boylarındaki ışığı soğurup bazılarını yansıttığı durumlarda ise görünür ışık tayfındaki renklerde görülür. Ancak gözlemcinin uygun algılayıcılarla donatılmış olması da rengin algılanması açısından önemlidir.
