Kam Nedir? Ne İşe Yarar?
Kam Nedir?
Bu yazımızda makine elemanlarından birisi olan kam nedir, ne işe yarar açıklamaya çalışacağız. Mühendislik alanında kullanılan kam mekanizması, dairesel hareket yaparak sistemi alternatif hareket yapmasını sağlayan özel biçimli makine elemanlarına denir. Kam diğer makine elemanlarıyla elde edilemeyen düzgün olmayan veya özel hareketlerin elde edilmesinde kullanılır.
Kamın sürekli temas halinde bulunduğu ve alternatif hareket yaptırdığı elemana itici denir. İtici genelde alternatif hareket yapsa da bazı durumlarda alternatif dairesel hareket yaptığı da olur. Burada alternatif hareketten kasıt aşağı yukarı, sağa sola gibi gidip gelme hareketidir. Bilindiği gibi genelde makine elemanları dairesel hareket yaparak çalışırlar. Kamlarla makine elemanlarına değişik hızlarda ve boylarda alternatif hareket ettirmek mümkündür.
Önerilen Yazı: Rulman Nedir? Ne İşe Yarar? Çeşitleri Nelerdir?
Yukarıdaki resimde bir kam mekanizması görülmektedir. Kam mekanizmaları genellikle kam, itici ve iticiyi üzerinde tutan gövdeden oluşur. Kam kendi ekseni etrafında dairesel hareket yaptığında simetrik olmayan çevre profili sayesinde iticiyi aşağı yukarı hareket ettirir. Burada iticinin yukarı çıktıktan sonra geri geliş hareketi sisteme eklenen bir yay ile sağlanabilir. İticisine her iki yönde hareket sağlayan kamlar çift etkili kamlardır.
Kamlar makinelerdeki otomatik düzeneklerin çalıştırılmasında önemli rol oynar. Özellikle patlamalı ve yanmalı motorlarda gaz giriş ve çıkışını sağlayan supapların hareketinin sağlanmasında, saatlerde, kilitlerde, otomat torna tezgâhlarında kalem ve revolver başlığın hareketlerinin elde edilmesinde, dikiş makinelerinde, vida tezgâhlarında kalem hareketinin sağlanmasında ve diğer otomatik çalışan makinelerde kullanılır.
Kam Mekanizmasının Avantajları
- Kamlar birçok değişik hareketin elde edilmesi için kolayca tasarlanabilir.
- Mekanizmada az yer işgal eder.
- Konumlandırmada yüksek hassasiyetin ve uzun ömrün istendiği yerlerde kullanılabilir.
- Yüksek hızlarda kullanılabilir.
- Otomasyon sistemlerine elverişlidir.
Kam Mekanizmasının Dezavantajları
- Kamların imalatı pahalı bir işlemdir.
- Kamlar sürekli aşınma etkisi altındadır.
- Kamın kullanıldığı makinenin hassasiyeti titreşimden dolayı bozulabilir.
Önerilen Yazı: Rondela Nedir? Ne İşe Yarar?
Bazı kam çeşitlerini aşağıdan okuyabilirsiniz;
Motor Kamları
Motor kamları, motorların supaplarını açıp kapamakta kullanılır. Bu kam sahip olduğu özel profil sayesinde dönme hareketi yaparken iticisini hareket ettirerek supaba ileri geri hareketi yaptırır. Bu açılıp kapanma hareketi sayesinde motorun içine yakıt girer veya yanan yakıttan arta kalan gaz dışarı çıkar. Her bir supap için yapılan bu kamların bir milin üzerinde toplanmasıyla kam mili pratikte anıldığı şekliyle eksantrik mili ortaya çıkmıştır
Disk Kamlar
Disk kamlar adından da anlaşılacağı üzere disk şeklindedir. Bu tür kamlar kendilerinden beklenen hareketi sağlamak için genellikle simetrik değildir. Bu yüzden biçimsiz görünüşleri vardır. Aşağıda çeşitli disk kam resimleri verilmiştir
Kanallı Tambur Kamlar
Bu kamlar bir tamburun üzerine çeşitli profilde sonsuz kanalların açılmasıyla elde edilir. Kam döndüğünde bu kanalların içerisinde bulunan her iki taraftan yataklanmış itici sağa sola alternatif hareket yapar. Sonsuz kanal teriminden kasıt tamburun bir ucundan başlayan kanalın tamburun çevresini dolaştığında yine aynı noktaya gelmesidir
Kanallı Disk Kamlar
Bu kamlar bir disk üzerine açılmış sonsuz kanallardan oluşur. Kamın dönmesiyle bu kanalın içinde bulunan iticinin makarası alternatif hareket yapar. Bu kamlar da çerçeveli kamlar ve kanallı tambur kamlar gibi çift etkilidirler. Yani iticinin ileri ve geri kurslarını kamın dönme hareketi sağlamaktadır.
Önerilen Yazımız: Şarj Aleti Prizdeyken Elektrik Tüketir mi?